«Аяз би» ертегісі. 2-сабақ Ханға келе жатып, Жаман:
- Адамның жаманын таптыңыздар, бірақ шөп пен құстың жаманын таба алмадыңыздар. Шөптің жаманы – қарақоға, құстың жаманы – сауысқан, - дейді. Уәзірлер себебін сұраса:
- Хан алдында айтамын, - деп Жаман айтпады. Уәзірлер келген соң, хан:
- Адамдарың жарайды, бірақ, - дейді хан, - құс пен шөптің жаманын таба алмадыңдар. Құстың жаманы – қырғауыл, шөптің жаманы – шеңгел, - деп, хан уәзірлерге ашулана бастайды. Сонда уәзірлер:
- Тақсыр, біз, шеңгел мен қырғауылды алдық, бірақ мына жаман адам: «Шөптің жаманы – қарақоға, құстың жаманы – сауысқан», - деді. Хан таңғалып:
- Сауысқанның жаман екенін қайдан білдің? - дейді хан.
- Қырғауыл адамға пайдалы құс. Қырғауылдың айыбы – әдемі емес. Сауысқан бірлігі жоқ, адамға пайдасы жоқ. Сондықтан құс жаманы - сауысқан.
- Е, ол оны қайдан біледі? Алып келіңдер! - деп, бұйырады. Хан Жаманға қарап:
- Сен шөптің жаманы - қарақоға, құстың жаманы - сауысқан екенін қайдан білдің? - дейді.
- Тақсыр хан! Өмірім құлшылықта өтті. Сол уақытта шеңгелді отқа жақсам, жылу беретін. Сол уақытта «Киім жыртып, мал жемейтін шеңгел отын болып, пайдаға асады», - деп, ойладым. Енді қарақоғаны отқа жақсам, жанбайды, малға салсам, желінбейді. Қарақоғаның жамандығын содан білдім, - дейді Жаман.
- Енді өзіңнің жамандығыңды қайдаң білдің? - дейді хан.
- Уа, тақсыр! Менің жасым елуге келді. Мен қатарлылардың әйелі, баласы, келіні бар. Мен әлі күнге дейін біреудің құлшылығындамын. Енді мен жаман болмай, жақсымын ба? - деп, Жаман ханға қарайды.
Нашли ошибку на сайте?
ZERO.kz
Оқи салшы))
Күндердің бір күні Жылан жер жүзіндегі жанды мен жансыздарға мынадай арыз айтады:
— Мені Тәңірім сендердің бәріңнен кем жаратыпты. Аяқ-қолым жоқ. Басымды көтере алмай, жер бауырлап қалдым. Не жеп, не қоярымды да білмеймін. Сендердің бәрің бір бүтін тілдісіңдер, ал мен айыр тілдімін. Ойлап отырсам, жанды мен жансыздың ішіндегі сорлысы мен екенмін. Маған ешқайсыңның жәрдем еткілерің келмейді. «Сен қасіретті көп тарттың, ондайлар әрдайым әділ келеді, сен барлығымызға патша да бола аласың» деп, сөзбен болса да жұбатып кетпейсіңдер, – деп, ол екі көзінен қанды жасын сорғалатып, ағыл-тегіл жылайды.
Жанды-жансыздың барлығы жыланға аяныш білдіріп, өкпесін орынды көреді, «қарасың деп шықпайтын, қара қылды қақ жарған, ақ жүрек ақылшымыз болар» десіп, өздеріне патша етіп сайлайды.
Жыл артынан жыл, күн артынан күн өтіп жатады.
Күндердің күнінде Жыланекең: «Бүкіл әлемге патша болып, барлық билікті өз қолыма алсам, бұдан да жақсы тұрар едім. Көзіме көрінген тамақты ішпей, дүниедегі жандылардың ең тәтті қандысын жер едім», – деп қиялдайды. Қан дәмін айыра алатындарды шақыртады. Қос қанатын делдитіп, аяқтарын шілтитіп, қуарып Шіркей, тұмсығын едірейтіп Маса, патшаның көңілін табам деушілердің бәрі келеді.