Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем — синтаксистік компоненттеріндегі баяндалған оқиға-әрекеттер бір-біріне қарама- қарсы қойылатын құрмалас сөйлем. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдегі қарсылықты мағына екі түрлі кұбылысты, іс-әрекетті, көріністі салыстыра баяндауға негізделеді. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемнің бір компонентінің баяндауышы болымды, енді бір компонентінің баяндауышы болымсыз тұлғада беріліп, қарама-қайшы мән туғызады. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдер жасалу жолына бірнеше түрге бөлінеді:
Өткен жұмада деген досым екеуміз хайуанаттар бағына саяхатқа барғанбыз. ол жерде ине шаншыр орын жоқ екен. досым екеуміз бір шетінен бастап аңдарды қарай бастадық. алдымен бірінші торда қолдарына білезік таққан қос маймыл отыр екен. жанымыздағы ң айтуынша африкадан әкелінсе керек. әрі қарай жүре берегенімізде сусар мен тасбақаларды көрдік. бұл тасбақалар әлдеқайда үлкендеу екен. бүркіт, сұңқар, бірқазандарда темір тордың ішінен орын алыпты. сөйтіп келе жатқан екеуміз бір қызыққа ұшырастық. әдетте ерсілі-қарсылы ұшып жүретін қарлығашты бір жігіт бұлбұлдай сайраттырып отыр. қазақ киелі санаған құстың жез таңдайлығына қайран қалдым. иелерінің айтуынша алдағы уақытта піл мен көкқұтан әкелінбекші екен. міне, біздің саяхатымыз осылай аяқталды.
Өткен жұмада аян деген досым екеуміз хайуанаттар бағына саяхатқа барғанбыз. ол жерде ине шаншыр орын жоқ екен. досым екеуміз бір шетінен бастап аңдарды қарай бастадық. алдымен бірінші торда қолдарына білезік таққан қос маймыл отыр екен. жанымыздағы ң айтуынша африкадан әкелінсе керек. әрі қарай жүре берегенімізде сусар мен тасбақаларды көрдік. бұл тасбақалар әлдеқайда үлкендеу екен. бүркіт, сұңқар, бірқазандарда темір тордың ішінен орын алыпты. сөйтіп келе жатқан екеуміз бір қызыққа ұшырастық. әдетте ерсілі-қарсылы ұшып жүретін қарлығашты бір жігіт бұлбұлдай сайраттырып отыр. қазақ киелі санаған құстың жез таңдайлығына қайран қалдым. иелерінің айтуынша алдағы уақытта піл мен көкқұтан әкелінбекші екен. міне, біздің саяхатымыз осылай аяқталды.
Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем — синтаксистік компоненттеріндегі баяндалған оқиға-әрекеттер бір-біріне қарама- қарсы қойылатын құрмалас сөйлем. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдегі қарсылықты мағына екі түрлі кұбылысты, іс-әрекетті, көріністі салыстыра баяндауға негізделеді. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемнің бір компонентінің баяндауышы болымды, енді бір компонентінің баяндауышы болымсыз тұлғада беріліп, қарама-қайшы мән туғызады. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдер жасалу жолына бірнеше түрге бөлінеді: