Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар.
Қазақ тіліндегі қосымшалар негізінен буын үндестігіне бағынып жалғанғанымен, біраз қосымшалар бұл заңдылыққа бағынбайды.
Ондай қосымшалар көп емес.
Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар мыналар:
1. Көмектес септік жалғауы.
Мысалы: доппен, доспен, даламен, санамен, айламен, ықыласпен, қонақпен.
Есік алдындағы балалар таңертеңнен бері доппен ойнап, уақыттың қалай өтіп кеткенін байқамай қалған секілді.
2. -нікі (-дікі, -тікі), -тай, -тал, -дар, -еке, -тар.
Мысалы: апамдікі, қойшынікі, қаланікі, әкетай, өсімтал, діндар, ағаеке, кіріптар.
Бұл кітап апамдікі болу керек.
Әкетай, бүгінгі мерейтойыңыз құтты босын!
3. -бей, -би, -кер, -гер, -қор, -паз, -қой, -кеш, -хана, -кес.
Мысалы: бейшара, бисаят, жұмыскер, балгер, жемқор,
әсемпаз, сәнқой, арбакеш , емхана , зиянкес.
Менің әпкем емханада медбике болып жұмыс істейді.
Жемқорларды қазір қатаң жазалап жатыр.
4. -ов, -ова, -ев, ева, -ин, -ина.
Мысалы: Хасенов, Есепова, Қанаев, Есімғазина.
Бүгінгі таңда атақты журналист Айман Есімғазина - менің сыныптасым.
Бұл хабарламаны Хасенов мырзаға шұғыл түрде жеткізу керек.
Сын есім деп заттың сапасын, сипатын, қасиетін, көлемін, салмағын, түсін (түр-реңін), дәмін және басқа сол сияқты сыр-сипаттарын білдіретін лексика-грамматикалық сөз табын айтамыз.
Сан есім - заттың санын, мөлшерін, ретін, шамасын білдіретін сөз табы. Сан есім жеке айтылғанда абстракт сандық ұғымдардың атауы болатындықтан, нақты мағыналары басқа сөздермен қарым-қатынасқа түсу кезінде, оларды сан жағынан анықтау барысында айқындалады.
Зат есім - заттың, құбылыстың атын білдіріп, кім? не? деген сұраққа жауап беретін сөз табы. Күнделікті өмірде кездесетін, әдеттегі жай нәрселерді ғана емес, табиғат пен қоғамдық өмірдегі ұшырасатын әр алуан құбылыстар мен уақиғаларды, ұғымдар мен түсініктерді де қамтиды.
Объяснение:
міні