Биылғы көктем салқын , жаңбырлы болды . Темірдің анасы экспедицияға жылдағысынан кешігіп аттанды . Бүл жер Темірге бұрыннан таныс . Былтыр анасымен Сəкіні осы өңірді зерттеген геологтер жасапты . Көз ұшында - малшылар қыстауы . Көктем шыға көшіп кетеді . Қыстаудың қасында құдық бар . Экспедиция суды Құмдағы құпия жалпақ сары төбенің басында сәкілі үш ағаш тұр .? сонан алады . Ол құдықты қазған да - геологтер . Соны есті . генде Темір : – Апа , геолог жақсы ма , ботаник жақсы ма ? – деп сұраған . — Екеуі де жақсы , – деген анасы , – геолог жер астындағы кен - байлықты іздеп табады . Ал ботаник жер бетіндегі өсім . діктерді зерттейді . Өсімдік болмаса , мал да , жан да , жан жануарлар да тіршілік ете алмайды . Ботаниктер сол өсім . діктерді қалай жақсы өсіруге болатынын зерттейді . Өсімдіктердің малға қажет екенін Темір біледі . Тіпті тас бақаның да шөпке жайылатынын осы жерде көрді . ... Биыл да Темір бір қызық оқиғаға тап болды . Ерте тұрып , анасымен бақылау алаңына бара жатқан . Алдарын дағы бұтаның түбінен бір бозторғай ұшып шықты да ұзап кетпей , қалықтап тұрып алды . - Осы маңда ұясы болуы керек , - деді анасы . Бұтаның түбін ашып қарап еді , шынында да , ұя бар екен . Селеудің үлпілдек шашағынан әдемілеп өріліп жа салыпты . Ішінде теңбіл - теңбіл үш жұмыртқа жатыр . Ұясы на төнген қауіпті сезген бозторғай шырылдап , ауық - ауық шүйлігіп - шүйлігіп кетеді . Құмда таңертең күн салқын болады . Күн жаңа шығып келе жатқан , ауа салқын . Соны ойлаған Темір : - Ұяға мақта төсеп , жылылап қойсақ , қайтеді ? – деді .- Онда барып , мақта әкел . Мен бақылау алаңына бара берейін . Өзің келерсің , – деді анасы . Міне , ғажап ! Мақта алып келсе , ұя да жоқ , жұмыртқа да жоқ . Әлгінде ғана шырылдап , шыж - быжы шығып жүрген бозторғай да көрінбейді . Оның сырын Темір кейін білді . Қауіп төнгенін сезген бозторғай ұясын басқа жерге көшіріп әкетіпті . Темір бұл сапардан табиғат кітабының тағы бір қызық бетін оқып қайтқандай болды . 1 Бозторғайдың ұясымен бірге жоғалуы туралы әңгіме
сурастырып, мәтінге жаңа сюжет енгізіңдер.
Қазақ өнерін еуропалықтармен салыстыру дұрыс па?
Менің ойымша, салыстырған дұрыс емес, мен тіпті салыстыруға келмейді деуші едім. Себебі әр ұлттың өзіне тән салт – дәстүрлері, әдет – ғұрыптары, халық ауыз әдебиеті, мәдениеті, өнері, тәрбиелік ұстанымдары бар. Міне, осы асыл қазынамыз бізге ұрпақтан ұрпаққа сан ғасырлар бойы аманат ретінде ұласып, ұлттық болмысты жоғалтпай, өзгелерден ерекшелеп тұратын айна секілді. Қазақ халқының екі жүзге жуық салт – дәстүрі, сенім – ырымдары, ұлттық ойындары бар, олардың әрқайсысының тәрбиелік те, танымдық та маңызы зор.
Екі өнердің өздеріне сай ерекшеліктері мен тек сол халыққа тән мәдениет болған соң, салыстыру мүмкін емес.
Мысалға, айтыс өнерін алар болсақ. Айтыс – қазақ халқының ертеден қалыптасқан жыр жарысының бір түрі. Айтысқа суырып салма ақындар мен көркем сөз шеберлері қатысады. Айтыста ел басқарып отырған басшылардың кемшіліктері, сондай – ақ өмірдегі келеңсіздіктер ашық айтылады. Айта кететін бір жайт, айтыс бүгінгі күнге дейін жетіп, тәрбиелік мәнін жоғалтпаған жыр жарысы. Бұл өнер тек қазақ халқы мен көршілес, бауырлас түркі халықтарына тән өнер түрі. Еуропада айтысқа сай келетін өнер түрі жоқ.
Сондықтан, менің ойым - салыстыру дұрыс емес және мүмкін емес.