21 Жақсының өзі де жақсы, сөзі де жақсы. Умный и собой ладен и речь у него складная.
22 Жіптің ұзыны, сөздің қысқасы жақсы. Веревка хороша длинная, а речь – короткая.
23 Тіл – көңілдің кілті. Язык – ключ к душе человека.
24 Аузы жаман елді былғар. Сплетник пачкает честных людей.
25 Жыртық үйді жел табар. Ветер находит рваную юрту (правда побеждает ложь).
26 Түйе көтермегенді тіл көтереді. Что верблюд поднять не сможет, то поднимет язык (слово).
27 Көре-көре көсем болады, сөйлей-сөйлей шешен болады. Много повидав, становятся вождями, много раз выступая, становятся ораторами.
28 Қылышынан қан тамған батырды, тілінен бал тамған шешен аттан түсіріпті. Батыра, с сабли которого капала кровь, заставил спешиться красноречивый, с языка которого капал мёд.
29 Көздің көркі – көз, ауыз көркі – сөз, сөздің көркі – мақал. Краса лица – глаза, краса уст – слово, краса слов – пословица.
30 Құрғақ сөз ба ауыртар. Пустые слова тоже боль причиняют.
31 Өнер алды – қызыл тіл. Высшее искусство – красноречие.
32 Тұз – астың дәмін келтiреді, мақал – сөздің мәнін келтіреді. Соль проявит вкус пищи, пословица донесёт смысл речи.
33 Ұзын шапан аяғыңа оралады, ұзын тiл мойныңа оралады. Длинный чапан обвивает ноги, а длинный язык – шею.
34 Көзбен көрген анық, құлақпен естіген танық. Увиденное глазами – правда, услышанное ушами – неизвестность (Не всё то правда, что люди говорят).
35 У ішкен бір рет өледі, ант ішкен мың рет өледі. Принявший яд умирает один раз, давший клятву – тысячу раз.
36 Тура сөз туғанына жақпас. Правдивое слово родному не по душе (правда глаза колет).
37 Жаман айтпай, жақсы жоқ. Не сказав плохое, не будет хорошего (нет худа без добра).
38 Білген тауып айтады, білмеген қауып айтады. Знающий скажет умело, невежда укусит (словами).
тамған тiлден у да тамады. С языка, источающего мёд, может и яд капать.
40 Сөз қуған пәлеге жолығады, жол қуған олжаға жолығады. Кто болтает – по миру пойдёт, кто действует – добра наживёт.
41 Алмас қылыш майданда серік, асыл сөз майданда да, сайранда да серік. Алмазный клинок – друг в бою, доброе слово – друг и в бою и на пиру.
42 Аз сөйле, көп істе. Меньше говори, больше делай.
43 Тау мен тасты су бұзар, адамзатты сөз бұзар. Вода горы и камни разрушает, слово дружбу разбивает.
44 Жақсы сөз – жан ырысы. Доброе слово – душевная опора (счастье).
45 Аз сөйле, көп сөйле, ойланып сөйле. Много или мало говоришь – говори подумав.
46 Каhарлы сөз қамал бұзар. Мужественное слово и крепости покоряет.
47 От тәнді жылытар, жақсы сөз жанды жылытар. Огонь тело греет, доброе слово душу согреет.
48 Қылыш жарасы бітер, тіл жарасы бітпес. Рана от копья затянется, рана от слова останется.
49 Орынсыз сөз өзіңе тиер. Слово не к месту сказать, только себя наказать.
50 Ауыр жүк иығыңды басар, ауыр сөз еңсеңді басар. Тяжёлая ноша на плечи давит, от тяжёлого слова духом падаешь.
Жаз маңдайы жарқ етсе, Көтерілді көңілім. Жек көрмедім сендерді, Серуендеді серігім. Жаз маңдайы жарқ етсе, Қаз - құстары қаңқ етер, Кімнің жылытпас көңілін. Егіншілер сайлады Мойынтұрық, самиян, Ат, атан, өгіз - көлігін. Жер киініп, құс келіп, Мына жылы шуақта, Жан - жануар бір алды, Басындағы бөрігін. Қыстайғы науқас қара жер, Шығарды ауру - өлігін. Бозбалалар ат ұстап, Аударысып жарысып, Бастады тағы желігін. Бойжеткен қыз, келіншек, Топтанып, сапқа тізіліп, Бүйрегінен бүлкілдеп, Әзілдесіп, езіліп, Суға түсіп жабырлап, Жарқ еткізіп өңірін. Диқаншылар қуанып, Балалар мәз боп қуанып. Тұқымның шашты төгінін, Боталы түйе,қозылы қой, Құлынды бие, буаз мал, Толтырды кекпен желінін. Саятшы, мерген іздеп жүр Таудың ұлар, елігін. Жаз - құдаша келді де, Қыстың зәрін тарқатты. Жаз - құдаша жарқылдап, Жер бетіне көк көрпе Салды дағы отырды. Жаз-құдаша Мен шаттанып қуандым Түскендей - ақ келінім. Қуансам да мәз болып, Қолайсыз уақ кез болып, Табиғат жасап таршылық Қолдан тартып ап кетті, Күткен құдашамыздың, Төрт - ақ ай ғып өмірін.
Кто слово не ценит, тот себя не ценит.
2 Жанған от тәнді жылытады, жақсы сөз жанды жылытады.
Зажжённый огонь тело греет, доброе слово – душу.
3 Қиыстырып қаласаң отын жанар, қиыстырып айтсаң халық нанар.
Если ладно сложишь, дрова загорятся; если складно скажешь, люди поверят.
4 Ми ойлағанды тіл тындырады.
Что в голове зарождается, язык на свет выдает.
5 Жыланның уы – тісінде, адамның уы – тілінде.
Яд змеи – в зубах, яд человека – в языке.
6 Жаман сөз жылатады, жақсы сөз жұбатады.
Плохое слово до слёз доводит, хорошее слово утешает.
7 Құлаққа кірген суық сөз – көңіліңе барып мұз болар.
Вошедшее в ухо холодное слово, в душе льдом становится.
8 Жаман сөз – жанға кірген тікен.
Дурное слово занозой вонзается в душу.
9 Өсекшінің тілі қышып тұрады.
У сплетника язык чешется.
10 Көп сөз – күміс, аз сөз – алтын.
Многословие – серебро, молчание – золото.
11 Айтылған сөз – атылған оқпен бірдей.
Сказанное слово выстрелянной пуле подобно.
12 Ойнап айтсаң да ойлап айт.
Говоря в шутку, продумав говори.
13 Жүздің көркі – көз, ауыз көркі – сөз.
Глаза украшают лицо, слово украшает уста.
14 Әңгіме жол қысқартады.
Приятная беседа дорогу сокращает.
15 Жақсы сөз – жан азығы.
Хорошее слово – пища для души.
16 Оқығаныңды айтпа, тоқығаныңды айт.
Говори не о том, что вычитал, а о том, что осмыслил.
17 Адамның өзі жетпеген жерге сөзі жетеді.
Куда человек сам не может ступить, дойдут его слова.
18 Сұраумен Меккеге барасың.
Спрашивая, можно до Мекки дойти.
19 Жомарт бергенін айтпас, ер айтқанынан қайтпас.
Щедрый о том, что отдал, не скажет, джигит от того, что сказал, не отступит.
20 Ит үреді, керуен көшеді.
Собака лает, караван идёт.
21 Жақсының өзі де жақсы, сөзі де жақсы.
Умный и собой ладен и речь у него складная.
22 Жіптің ұзыны, сөздің қысқасы жақсы.
Веревка хороша длинная, а речь – короткая.
23 Тіл – көңілдің кілті.
Язык – ключ к душе человека.
24 Аузы жаман елді былғар.
Сплетник пачкает честных людей.
25 Жыртық үйді жел табар.
Ветер находит рваную юрту (правда побеждает ложь).
26 Түйе көтермегенді тіл көтереді.
Что верблюд поднять не сможет, то поднимет язык (слово).
27 Көре-көре көсем болады, сөйлей-сөйлей шешен болады.
Много повидав, становятся вождями, много раз выступая, становятся ораторами.
28 Қылышынан қан тамған батырды, тілінен бал тамған шешен аттан түсіріпті.
Батыра, с сабли которого капала кровь, заставил спешиться красноречивый, с языка которого капал мёд.
29 Көздің көркі – көз, ауыз көркі – сөз, сөздің көркі – мақал.
Краса лица – глаза, краса уст – слово, краса слов – пословица.
30 Құрғақ сөз ба ауыртар.
Пустые слова тоже боль причиняют.
31 Өнер алды – қызыл тіл.
Высшее искусство – красноречие.
32 Тұз – астың дәмін келтiреді, мақал – сөздің мәнін келтіреді.
Соль проявит вкус пищи, пословица донесёт смысл речи.
33 Ұзын шапан аяғыңа оралады, ұзын тiл мойныңа оралады.
Длинный чапан обвивает ноги, а длинный язык – шею.
34 Көзбен көрген анық, құлақпен естіген танық.
Увиденное глазами – правда, услышанное ушами – неизвестность (Не всё то правда, что люди говорят).
35 У ішкен бір рет өледі, ант ішкен мың рет өледі.
Принявший яд умирает один раз, давший клятву – тысячу раз.
36 Тура сөз туғанына жақпас.
Правдивое слово родному не по душе (правда глаза колет).
37 Жаман айтпай, жақсы жоқ.
Не сказав плохое, не будет хорошего (нет худа без добра).
38 Білген тауып айтады, білмеген қауып айтады.
Знающий скажет умело, невежда укусит (словами).
тамған тiлден у да тамады.
С языка, источающего мёд, может и яд капать.
40 Сөз қуған пәлеге жолығады, жол қуған олжаға жолығады.
Кто болтает – по миру пойдёт, кто действует – добра наживёт.
41 Алмас қылыш майданда серік, асыл сөз майданда да, сайранда да серік.
Алмазный клинок – друг в бою, доброе слово – друг и в бою и на пиру.
42 Аз сөйле, көп істе.
Меньше говори, больше делай.
43 Тау мен тасты су бұзар, адамзатты сөз бұзар.
Вода горы и камни разрушает, слово дружбу разбивает.
44 Жақсы сөз – жан ырысы.
Доброе слово – душевная опора (счастье).
45 Аз сөйле, көп сөйле, ойланып сөйле.
Много или мало говоришь – говори подумав.
46 Каhарлы сөз қамал бұзар.
Мужественное слово и крепости покоряет.
47 От тәнді жылытар, жақсы сөз жанды жылытар.
Огонь тело греет, доброе слово душу согреет.
48 Қылыш жарасы бітер, тіл жарасы бітпес.
Рана от копья затянется, рана от слова останется.
49 Орынсыз сөз өзіңе тиер.
Слово не к месту сказать, только себя наказать.
50 Ауыр жүк иығыңды басар, ауыр сөз еңсеңді басар.
Тяжёлая ноша на плечи давит, от тяжёлого слова духом падаешь.