30 бет 8-тапсырма. Прочитай текст. Выпиши глаголы. Составь план текста. Мәтінді оқы.Жоспар құр Ертеде бір ханның жалғыз ұлы болады. Бір күні ханның ұлы аң аулауға шығып, жайы- лып жүрген бір топ құланға кезігеді. Ханның ұлы үйірді бастап жүрген құланды атады. Жараланған құлан ханның ұлын тұяғымен теуіп өлтіреді. Баласын бірнеше күн күтіп, аңшылықтан оралмаған соң бір сұмдықтың болғанын сезген хан: «Кімде-кім ұлым туралы жаман, қайғылы хабар жеткізсе, көмейіне қорғасын ерітіп құямын!» — деп, жар салады. Бұл хабарды естіген халық ханның алды- на барып, көңіл айтудан қорқады. Не істерлерін білмей қатты қиналған уәзірлер ел ішіндегі атақты күйшіге келіп өтініш айтады. Күйші ханның алдына келіп, рұқсатын алған соң, домбы- расын қолына алып, бір күйді ойнайды. Күңіренген күйдің сазымен аңшылық көрініс, ашулы құландардың тұяқтарының дүрсілі, жалғыз ұлының қаза тапқаны ханның көз алдынан өтіп жатады. Күйдің құдіретінің арқасында хан болған жайды түсініп, егіліп жылайды. Бір кезде есін жиған хан: — Ұстаңдар мына күйшіні! — деп уәзірлеріне әмір беріпті. Сонда күйші: Дат тақсыр! Мен емес, мына домбыра ғой сізге естірткен, депті. Олай болса, домбыраның шанағына құйыңдар қорғасынды!, - дейді хан. Міне, содан бері қазақ домбырасының шанағында тесік пайда болыпты. Бұл күйді естір- ткен — Кетбұға күйші екен.
1. қазақ тілінде 7 септік бар. Олар атау, ілік, барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес 2.сан есім деп заттын санын білдіретін сөздерді айтамыз. 3.сан есім сұрақтары қанша, неше, нешінші 4 есептік сан есім бір, екі, үш, төрт. ... т,б деген жай сандарды білдіреді. реттік сан есім бірінші, екінші, үшінші. т,б рет ретімен санауды білдіреді. 5. құрбы -подруга, характер -мінез, мнение - пікір, кадір тұту-уважение,уважать, жұбын жазбау - не разлучить, ответственность -жауапкершілік. нағыз -самый, лучший . 6. да, де,та,те 7. заттың қимылын,іс əрекетін білдіретін сөздерді етістік дейміз. 8. күлме досыңа -келер басыңа 9. ілік септік жалғауы ның, нің, 10. етістік дегеніміз - заттың қимылын, іс əрекетін білдіретін сөздер.
Халқымның «әке көрген оқ жонар, шеше көрген тон пішер» деген даналық пікірін ойлап қарасақ, ата-ң асқар таудай ақылында, өз өмір тәжірибесінен өткен өнегелі істері – елін, жерін қорғау, бірлікте, ынтымақта өмір сүріп, еліне елеулі, халқына қалаулы болу сияқты жақсы қасиетті ұрпақтан- ұрпаққа дарыса деген асыл арманы екен.сонау ғасырлар қойнауының қатпар-қатпар белесінен байқасақ, ежелден –ақ ру-тайпаларымыздың өз жерін еш жауға бастырмаған, ұлын құл, қызын күң еткізбеуге батырлық ержүректігін, жауына қатал, досына адал, шыбын жанын шүберекке түйіп, садақ ұстап қол күшіне сеніп, найзаның ұшына үкі таққан ұлдары мен қыздарының жауынгерлік үлгісі бізге аманат болып жеткен.отанымызды қорғаған еліне деген сүйіспеншілігі, ерлер сияқты қолына қару алып, ат құлағында ойнап жүріп жауын жеңуі сақ қызы- тұмар падишаның ерлік істері. «маған туған жердің бір уыс топырағы да қымбат. сонда енді не бар? ! » деп тұрсыңдар ғ менде ел бар, менде жер бар, мен елімді-жерімді қорғадым, - деген тұмар падиша осындай байтақ та бай дархан отанымызды жұдырықтай жүрегіндегі ерлік сезіммен қорғаған.
жоспар:
1)ханның баласының өлуі
2)ханның баласының тауып беруіне жар салуы
3)домбыраның ханның баласына не болғанын көрсетуі