Үйірлі мүше(составной член предложения)– группа слов, отвечающих на один вопрос и являющихся в предложении одним членом, но в своем составе разбирающиеся на главные и второстепенные члены. Составными могут быть все члены предложения 1.Үйірлі бастауыш: Білімі күшті (кім?) мыңды жығады. 2.Үйірлі баяндауыш: Сіздің ауыл бұрынғыдай емес: өзгеріпті, жаңарыпты, үлкейіпті.(қайтіпті?) 3.Үйірлі толықтауыш: Құлақ естігенді (нені?) көз көреді. 4.Үйірлі анықтауыш: Қызылбалақтың машағына бойы үйренген (қандай?) жуас торы ат үріккен жоқ. 5.Үйірлі пысықтауыш: Жаз шыға (қашан?) қойшылар жайлауға қарай бет алды. Так же могут быть и обособленные слова: 1.Балалар, ертең емтихан болады. 2.Білгеніңді айта бер, Марат, қорықпа. 3.Ендігі кезек сенде, қарағым. И вводные слова: 1.Амал қанша, сен дұрыс айтып тұрған жоқсын.(выражают настроение, чувства человека) 2.Осының бәрін ол, әрине, жалғыз істей алмады.(выражают соглашение, безусловность сказанного)
Көктемгі каникулды жақсы көремін. Күн салқында емес, ыстықта емес. Аздаған жаңбыр. Ағаштарда жапырақтар бүр жарып келеді. Көктемгі каникулды атам мен әжемнің үйінде өткіздім. Каникул деген аты болмаса, демалғанымыздан жұмыс істеген уақытымыз көп болды. Атам мен әжемнің қыста бері жиналып қалған қоқыстан ауласын тазалап, есігі алдындағы жерді өңдеп, ағаш отырғыздық. Бұрынғы ағаштардың түбін ақтадық. Бұл ісімізге атам мен әжем қатты риза болды. Олардың риза болғанына біз қуанып, көктемгі каникул босқа өтпегенін түсіндік.
1.Үйірлі бастауыш: Білімі күшті (кім?) мыңды жығады.
2.Үйірлі баяндауыш: Сіздің ауыл бұрынғыдай емес: өзгеріпті, жаңарыпты, үлкейіпті.(қайтіпті?)
3.Үйірлі толықтауыш: Құлақ естігенді (нені?) көз көреді.
4.Үйірлі анықтауыш: Қызылбалақтың машағына бойы үйренген (қандай?) жуас торы ат үріккен жоқ.
5.Үйірлі пысықтауыш: Жаз шыға (қашан?) қойшылар жайлауға қарай бет алды.
Так же могут быть и обособленные слова:
1.Балалар, ертең емтихан болады.
2.Білгеніңді айта бер, Марат, қорықпа.
3.Ендігі кезек сенде, қарағым.
И вводные слова:
1.Амал қанша, сен дұрыс айтып тұрған жоқсын.(выражают настроение, чувства человека)
2.Осының бәрін ол, әрине, жалғыз істей алмады.(выражают соглашение, безусловность сказанного)