4тапсырма.Жазылыс Айтылым. Мәтіннен етістіктерді тауып, қай шақта тұрғанын айт. Осы етістіктерді нақ осы шақ, жедел өткен шақ, ауыспалы келер шаққа айналдырып, сөйлем құра. Үлгі:болды - жедел өткен шақ, болады - ауыспалы келер шақ, болып жатыр - нақ осы шақ.
Ахмет Байтурсынов -, ағартушы, ученый-лингвист,әдебиетші, түрколог, аудармашы қазақ қоғамдық жәнемемлекеттік қайраткер, большевиков (ВКП б) (1937 жылыжазаға тарт-) коммунизмнің партиясының мүшесі.
Байтурсынов жылтырақ әдебиетшімен, педагогпен,лингвистом болды. Ол қазақ хатты бас негіз арабтыңграфики реформалады, алып бер- пользоватьсямүмкіндікті онымен соңмен шекарамен ашты-тоқтымиллиондаған қазақ. 1912 жылы Ахмет Байтурсыновбарлық қазақ тілде пайдаланбаппын таза араб әріптердішығарған, қарамастан және қазақ тіл үшін төл әріптердіүстеген. Жаңа әліпби, "Жаңа Емле" дегенатауды алдым, дейін сих кездердің арада Қытайда,Ауғанстанда, Иране ашты-тоқты қазақтарменқолданылатын.
Негіздерді қазақ 6 ғылыми терминологию ұйғарым үшінқазақ әзірледі. С подружкой уже такой текст переводили))
Жаз Жаз келді. Күн шығып, дала жасыл кілемге оранып, әдемі гүлдер шығып жайқалуда. Баларда демалысқа шығып, ауылдағы ата- әжелерінің үйлеріне барады . Күн сәулесі адам денесін ысытады.Көп отбасылар енді теңізге барады. Қалың киімдерін салып, жеңіл киімдерін шығарады. Далада көп деген шыбын- шіркейлер, көбелік, инеліктер шығады. Жаз өте ыстық болады, сондықтан отбасылар далаға жатады. Төрт-түлік малдар төлдейді. Балалар қошақан, бота ,күшік солармен күні- түні қызық көріп ойнайды. Жас балалар қолдарына ермексаз байланған жіп ұстап, инеліктерді ұстайды. Жазымызда осындай қызықтармен өтеді. Жаздан кейін желді, жаңбырлы, алай-дүлей күз келеді.
қатысты- жедел өткен шақ, қатысады- ауыс келер шақ, қатысып жатыр-нақ осы шақ
айтылады- ауыспалы кел ш, айтылды- жедел, айтылып жатыр-нақ
болатын-- өткен, болып жатыр-нақ, болған-жедел