Жеті саны.
Сан мыңдаған дәуірді өткерген дана халқымыздың дәстүріне сай киелі ұғымдар бар. Соның бірі 7 саны. Барлығымызға білетіндей жеті ата, жеті қазына, жеті ғашық, т.б. мысалға келтіруге болады. Тіпті ерте замандардан бері қарай осы бір санның бойында тылсым құпия бар деп айтылып келеді. Ол қандай құпия? Оны әлі ешкім білмейді, әлі күнге дейін бізге жұмбақ. Қазақ халқы жеті санын киелі деп санап, өзінің дүниетаныма арқау етіп келеді. Сайтымызда жеті саны туралы көптеген материал жазылды. Бүгін онда қамтылмаған бірнеше деректі ұсынуды жөн санадық. Тәуке ханның тұсында қабылданған қазақ халқының дәстүрлі әдет-ғұрып заңдарының жинағы "Жеті жарғының" да жеті болуы тегіннен тегін емес.
Адамның жеті жетекшісі жайлы кезінде Саққұлақ би айтып кеткен екен.
7 жетекші.
1. Адамның басшысы ақыл.
2. Жетекшiсi талап.
3. Жолаушысы ой.
4. Жолдасы кәсiп.
5. Қорғаны сабыр.
6. Қорғаушысы мiнез.
7. Сынаушысы халық.
Бұдан бөлек, 7 күн мен 7 ғалам бар.
7-күн
1. Бүгін.
2. Ертең.
3. Бүрсігүні.
4. Арғы күні.
5. Ауыр күн.
6. Азына күн.
7. Соңғы күн.
7 ғалам.
1. Күншығыс
2. Күнбатыс.
3. Түстік.
4. Терістік.
5. Аспан жоғарғы ғалам.
6. Жер ортаңғы ғалам
7. Жер асты төменгі ғалам.
7 амал.
1. Күннiң тоқыраүы.
2. Қарашаның қайтуы.
3. Үркердiң батуы.
4. Мұздың қатуы.
5. Киiктiң матауы.
6. Қыс тоқсан.
7. Ай тоғамы.
Халқымыздың жетіқарақшы жұлдызы туралы да наным түсінігі бар. "Жетіқарақшы" сөзін "жеті қараушы, жеті сақтаушы, жеті күзетші" деп түсінгеніміз абзал. Ел жадында сақталған "Жетіқарақшыны таныған жеті түнде ада " деген сөз осының айғағы болса керек. Халқымыз жетіқарақшыны аспан сағаты деп атайды. Себебі, ата-бабаларымыз оған қарап түнгі уақыттарын мөлшерлеп, ауа-райын болжаған. Жетіқарақшы.
1. Дубхе (Ерік)
2. Мерак Жігер)
3. Фекда (Қайрат)
4. Мегрец (Қуат)
5. Алиот (Ырық)
6. Мицар (Құдірет)
7. Алькаид (Дес)
Тағы айта кетерлік дүние қазақ халқында "жеті шелпек" деген ұғым бар. Үлкендер бір нәрседен қауіп қылса, үрейленсе, болмаса жайсыз жатып, жаман түс көрсе, жеті нан жеті шелпек айтады. Жеті нанды қасиетті жұма күндері, сәрсенбінің сәтіне пісіріп, жеті үйге таратады. Алушы: "Қабыл болсын", дейді, таратушы: "Әумин!" деп жауап береді. Жеті нанды таратып болғаннан кейін: "ата-бабаларға тие берсін" деп ауыз тиіп, әруақтарға арнап аят оқып, бата қылады. Сонда әруақтардың мұрнына нанның иісі тиеді. Сосын "Жеті нан әрқашан әруақ болып желеп-жебеп, бәле-жаладан қорғап жүреді", дейді. Ал, жапондықтардың ойынша "жеті" саны адамға жақсылық әкеледі. Осы сияқты жетінің киелі ұғымы немесе өзге де жоғарыдағылардай мағыналық көріністері орыс, корей, монғол, т.б. халықтарда да бар. Демек "жетінің" киелі мән алуы түркі халықтарына ғана емес, басқа халықтарға да тән құбылыс. Мәселен, Қытай мәдениетінде де "жеті" саны киелі сан. Қытайлар адам қайтыс болғаннан соң 7-ші, 21-ші күні, 49-шы күндері оған арналған аза білдіру салтын өткізеді. Бұл күндері олар "жетісі", "үш жетісі", "жеті айы" деп атап "аруақтар күндері" деп есептейді. Ақыртас жөніндегі аңыз бойынша аса зор денелі де күшті құрылысшы кетпенімен жеті жерге тастаған топырағынан жеті төбе пайда болған. Ал, "Алпамыс батыр" эпосында Байбөрі мен Аналық бір бала көтеру үшін дүниенің жарымын аралап, жеті әулиенің зираттарына түнеп жүріп армандарына жеткен... Иә, шынында да біздің әлемде қызықты әрі жұмбақ жайттар өте көп кездеседі. Ал, тарих дәстүріміздегі құпиялар мен ашылымдар қаншама... Қорыта айтқанда, "жеті" қазақ халқының ұғымында қалыптасқан киелі сан. Ұлттық түс алған көне мәдениет құбылысы. Бұл құбылыстың басқа халықтарда да кездесуін олардың бір-біріне тигізген әсерінен гөрі әрқайсысының өзіндік дүние танымынан туындаған ортақ құбылыс деп қараған жөн. Қазақ халқында 7 саны ерте замандардан киелі сан болып есептеледі. Ол дегеніміз 7 қазына, ұлттық тағамдардағы 7 түрлі қоспа, әлемнің 7 кереметі, аптаның 7 күні, кемпірқосақтың 7 түсі, Жетіқарақшы жұлдызы, т. б. Ертегілерде 7 батыр, 7 ағайынды, 7 ұл, 7 қыз, т.с.с болып кездеседі. Халқымыздың ежелгі дәстүрінің бірі бала туғаннан кейін 7 күннен кейін тойлап, адам дүниеден өткеннен кейін 7 күннен кейін жетісін өткізеді. Егер адам 7 ұлттың тілін білетін болса дана адам болып есептеледі.
1.Авдотка
Агами
Аист
Альбатрос
Альцион
Амадина
Амазон
Амарант
Ара
Аратинг
Аргус
Астрильд
Бақлан
Балобан
Бартрамия
Жүгіру
Бекас
Бүркіт
Үлкен
Буревестник
Бюльбюль
Вальдшнеп
Варакушка
Веретенник
Витютень
Құйынды
Су кескіш
Қасқыр
Торғай
Қарға
Қарға
Қарғыс
Ішу
Вьюрок
Вяхирь
Гага
Гагара
Гагарка
Галка
Галстучник
Гарпия
Гаршнеп
Гастрольдік
Ақымақ
Саңыраулар
Гоголь
Көгершін
Гомрай
Горлица
Гриф
Грифон
Балшық
Гуменник
Қаз
Дербник
Дергач
Деряба
Дикуш
Дрозд
Дуадақ
Дупель
Дутыш
Бала
Жаворонок
Тырна
Қызғаныш
Қыстақ
Жылан
Жылан
Зуек
Зяблик
Ибис
Иволга
Толығырақ оқу
Кагу
Казарка
Қазуар
Қайра
Калао
Тас
Тас
Қамыс
Камышовка
Канюк
Керуен
Қарақара
Кариама
Кваква
Киви
Китоглав
Клет
Клинтух
Мүкжидек
Кобчик
Ешкі
Көклас
Колибри
Қалпақ
Кондор
Конюга
Тұяқ
Коростель
Коршун
Кокороба
Крапивник
Қызыл
Бояу
Кречет
АО Баян Сулу
Крохали
Кукабара
Кукушка
Кү
Кү
Тауық
Куропатка
Лаггар
Өшіргіш
Аққу
Күрек
Лори
Лорикет
Лофура
Луговка
Лунь
Лысуха
Майна
Майна
Таңқурай
Малюр
Марабу
Медососос
Бейіт
Молотоглав
Сәт
Монал
Мородунка
Морянка
Муния
2.- Өсімдіктердің өсуін шектейді.
- Құстар-тірі табиғаттың маңызды компоненттерінің бірі.
- Олардың заттар айналымындағы рөлі зор.
- Гүл өсімдіктерінің тозаңдауына ықпал етеді.
- Жемістер мен тұқымдардың таралуына, демек, өсімдіктердің таралуына ықпал етеді.
- Ғаламшардың санитарлары-ауру және әлсіреген жануарларды жояды.
- Басқа жануарлардың (Омыртқасыздардың, кеміргіштердің және т. б.) санын шектейді . )
- Басқа жануарларға (құстар, бауырымен жорғалаушылар, сүтқоректілер) жем ретінде қызмет етеді.
3.Ең алдымен, олар тартымды екенін атап өткім келеді. Мұндай құрылғылармен теріні зақымдау немесе кесу әлдеқайда қиын. Электр қырыну процесі әлдеқайда аз уақытты талап етеді. Бұл ретте барлық модельдер құрғақ қырыну үшін қолданылуы мүмкін, бұл оны пойызда, ұшақта немесе автомобильде тығында болған кезде жайлылықпен жасауға мүмкіндік береді. Электр ұстағыштың бағасы сапалы станоктан жоғары, бірақ ол қолданылуына қарай үнемді болады, өйткені жүздерін үнемі ауыстыруды қажет етпейді. Сонымен қатар, оны гельде немесе қырыну кремінде үнемдеуге болады. Электр сынағы шамамен 1,5-2 жыл үшін ақталады, бұл ретте 8-9 жыл қызмет етуі мүмкін. Сондай-ақ, олардың артықшылығы-сақал мен мұртты сапалы күтуге көмектесетін кіріктірілген триммер.
4.қар
5.Табиғат бізді қоршаған және адамның қатысуымен құрылмаған нәрсе деп аталады. Осылайша, бізді қоршаған ормандар, таулар, теңіздер, жұлдыздар-табиғат. Ал үйлер, кітаптар, машиналар, ғарыш кемелері табиғатқа жатпайды.Тірі табиғат объектілерінің басты белгілеріне ағзаның келесі өмірлік циклді жасау қабілетін жатқызады:
Туу, өсу және даму. Мәселен, тұқымнан тұтас ағаш өседі, сәби ересек адам болады.
Көбейту. Тірі табиғат объектілері ұқсас.
Тамақтану. Барлық тірі тіршілік тағамға мұқтаж: өсімдіктер су сұрайды, Жануарлар шөппен, өсімдіктермен немесе басқа жануарлармен тамақтанады.
Тыныс алу. Барлық тірі ағзалардың тыныс алу органдары бар: адамда және көптеген жануарларда — бұл жеңіл, балықтарда-жабрада, өсімдіктерде-көмірқышқыл газын сіңіретін жасушалар.
Қозғалыс. Тірі емес табиғат объектілерінің көпшілігіне қарағанда, тірі организмдер қозғалады: жануарлар мен адам аяғымен, табанмен қозғалады, өсімдіктер күннен кейін бұрылады, гүлдер таратылады.
Өмір сүру-ағзаның өмірінің соңғы кезеңі. Тірі табиғат объектісі тамақты сіңіруді, тыныс алуды және қозғалуды тоқтатқаннан кейін ол өледі және тірі табиғат объектілерінің қатарына өтеді. Мәселен, ағаш-тірі табиғаттың объектісі, бірақ кесілген ағаш жансыз табиғатқа жатады.
Бұл қабілеттер тек тірі ағзаларға тән. Яғни, өсіп келе жатқан, көбейетін, тамақтанатын, тыныс алатын және тірі табиғат объектілеріне жататын объектілер.
Тірі табиғат объектілерінен айырмашылығы, жансыздар мұндай әрекеттерге қабілетсіз. Мысалы, күн сәулесі, ай, комета, құм, тас, Жартас, су, қар — өлі табиғат объектілері. Олардың көбі қозғала алатынына қарамастан (мысалы, өзендегі су), басқалары — өседі (мысалы, таулар), бұл объектілер көбеймейді, тамақтанбайды, оларда тыныс алу органдары жоқ.
Бірақ қозғалмайтын өсімдіктер тамақтану мен тыныс алуға қабілетті, сондықтан тірі табиғатқа жатады.
вот правильный ответ. Мне учитель