Дәйек сөз, цитата (лат. cіto– келтіремін, шақырамын) – түпнұсқадан сөзбе-сөз алынған үзінді. Автордың ойын беделді пікірлермен тиянақтау үшін, біреудің пікіріне сын айту үшін, құнды дерек ретінде пайдалану үшін қолданылады.[1]
Дәйек сөз, негізінен, ба з материалдарында, ғылым еңбектерде, кітаптар мен әр түрлі қолжазбаларда, баяндамалар мен сөйлеген сөздерде келтіріледі. Дәйек сөздер ғылым еңбектерде пайдаланғанда, сол еңбекте айтылатын оймен логикалық тұрғыдан қабысып, жарасым табуы тиіс. Айтылмақ ойды одан әрі дамытып, жаңа деректермен толықтырып тұру керек. Сонда ғана ол өз міндетін атқарады. Әдетте, зерттеу еңбектерінде, көбінесе әдебиет, мәдениет, өнер, ғылым қайраткерлері пікірлерінен дәйек сөздер алынып отырады. Мұның өзі үлкен талғаммен, орынды алынса, еңбектің сапасын арттыруға есебін тигізеді.
Дәйек сөз көбінесе ықшам түрде алынады. Сөйлем ұзақ болған жағдайда керекті жерін алып, қысқартылған сөздер орнына көп нүкте қою шарты бар. Дәйек сөз, әдетте, тырнақшаға алынып жазылады. Міндетті түрде дәйек сөз алынған еңбек, оның авторының аты-жөні сілтемелерде анық, нақтылы көрсетілуі тиіс. Эпиграф та дәйек сөздің бір түріне жатады
- Сәлем Райхан!
-Сәлем Надя!
- Сен Сырбай Мауленов туралы айтып бересің бе, әйтпесе мен кеше сабақта болмадым ғой?
-Әрине. Сұрақ қой, не білгің келеді?
-Сырбай Мауленов деген кім?
-Сырбай Мауленов - қазақ халқының белгілі ақыны.
- Туған жері қайда?
- Туған жері - Қостанай облысы, Жангельдин ауданы.
- Сырбай Мәуленовтің шығармашылық жолы қандай?
- Ақын - қырыққа жуық жыр жинақтың авторы. Тұңғыш өлеңі 1937 жылы Жамбыл облыстық " Колхозшы" газетінде жарияланса, 1948 жылы "Өлеңдер" атты алғашқы жинағы жарық көрді. "Жаңа көктем", "Дала таңы", "Көгілдір таулар", "Жер нәрі", "Апрель жапырақтары", "Таңдамалы лирикалары", "Жапырақтар жанады" деген жинақтары орыс тілінде Мәскеуде басылды. Сонымен қатар, Республика еңбекшілерінің қажыр-қайратын көрсететін "Үркер төбеде тұр" кітабы, "Жер нәрі" атты әдеби портреттер мен очерктер жинағы, естеліктер, этюдтер кітабы жарық көрді.
-Ал, балаларға арнаған шығармалары бар ма екен?
- Әрине. Танымал ақын балаларға арнап '"Барлаушы бала", "Құлыншақ", "Бала жолбарыс", "Қорқақ торпақ", атты өлеңдер мен әңгімелер жазды.
-Райхан, түсіндіріп айтып бергеніңе көп-көп рахмет! Енді мен Сырбай Мәуленов туралы жақсы білетін боламын.
Объяснение:
Сырбай Мауленов туралы диалог