Тура және ауыспалы сөздің мағыналары Сөздің бастапқы (негізгі) білдіретін тура ұғымы — оның тура мағынасы болып есептеледі. Цирктерден қолға үйретілген арыстанды көруге болады, дегенде арыстан сөзі — жыртқыш, қайсар аң ұғымын береді, сол аңды көз алдымызға елестетеді.
Ал «Арыстан еді-ау Исатай бұл пәнидің жүзіңде…» (М) дегендегі арыстан аң ұғымын емес, асқан ерлік пен күш-жігердің, намыс пен ежеттіліктің батыр тұлгасы ұғымын береді. Яғни тура мағынасы ауысып, келтірінді басқа мағынаға айналады. Сондықтан сөздің мұндай мағынасын ауыспалы (келтірінді) мағына дейді. Завод деген сөз жеке тұрып та, сөйлемде келсе де, бір-ақ мағынаны — заводты білдіреді. Сондықтан мұндай сөздерді бір мағына білдіретін сөздер дейміз. Ал бас сөзі бірнеше мағынаны білдіреді: 1. Адам басы; 2. Таудың басы; 3. Жұмыстың басы; 4. Сөздің басы; 5. Бұлақтың басы т. б. Сөздің зат, құбылыс, ұғым, түсінік, болмыс, амал, әрекеттерге тағылған атау түріндегі бастапқы мағынасын сөздің тура мағынасы дейді де, бастапқы мағынасынан ауыстырылып, өзге мағынада қолданылуын ауыспалы мағынасы дейді: Қол — адамның дене мүшесі. Бұл — осы сөздің тура мағынасы. Сен менің оң қолымсың деген сөйлемде оң қолымсың деген сөз көмекшімсің деген мағынаны білдіріп тұр. Ал қол ұшын береді деген тіркесі жәрдемдесті деген үғымды, қолы жеңіл — ісі сәтті деген ұғымды білдіреді. Бұлар — қол сөзінің ауыспалы мағыналары. Кейде бір сөз бірнеше мағынада да қолданыла береді. Мысалы: Ақ сөзі бірде түсті білдіріп, ақ көйлек деген тіркесте қолданылса; бірде сүт, айран дегенді білдіреді
Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев қз еңбек жолын металлург болып бастады. 1991 жылы 1-желтоқсанда республика жұртшылығы тұңғыш рет Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевты Республикамыздың Президенті етіп сайланды. Н.Ә.Назарбаев қайсар еңбегі мен ерең еңбегінің арқасында ҚР Бірінші Президенті болды. Елбасымыздың халықы үшін аянбай еңбек етуде. Президентіміздің арқасында еліміздің тәуелсіздік символдары пайда болды: гербымыз, әнұранымыз, туымыз. Н.Ә.Назарбаев - "Нүр Отан" Халық Демократиялық партиясын құрушы, сондай-ақ ұлттық валютамыз - теңгені қолданысқа енгізуші болып табылады. Нұрсұлтан атамыз халқы алдында баға жетпес еңбек етуде. Қазақстан өз тәуелсіздігін алмас бұрын әлем картасында жеке мемлекет ретінде көрсетілмеген еді, тек Нұрсұлтан Назарбаевтың арқасында жеріміз бен еліміз әлемге танылды. Елбасымыздың талпынысының арқасында елімізде Астана деген әсем қала пайда болды. Астана - бұл Қазақстан астанасы, ол өте әдемі әрі замануи. Қаланың әр тұрғыны мен қонақтары, мемлекетіміздің тәуелсіздігін, еркіндігін және дамығандығын көрсететін, қаланың көрікті жерлерін мақтан тұтады.
Нұрсултан Абiшулы Назарбаев алғашқы еңбегін металлург болып бастады. 1 желтоқсанның 1991 жылы сайлау барысында Нұрсултан әбiшулы Назарбаев Қазақстан Республикасының президентi болып сайланды. Қайтпас қайсарлыгынын арқасында ол алғашқы президент болды. Нұрсултан әбiшулы елімізге көп нәрсе жасады. Сол адамның арқасында еліміз тәуелсіздік алып: ел таңба, ән ұран, герб пайда болды. Ол халықтық партия " нұр отан " құрды,жәнеде теңге қолданысқа берді. Нұрсултан Назарбаевтын еңбегі халық алдында шексіз. Қазақстан тәуелсіздікке дейін картада жеке мемлекет болып белгіленбеген едi, тек Назарбаевтын арқасында бүкіл әлем таныды. Нұрсултан Назарбаевтын арқасында елімізде Астана қаласы пайда болды. Астана- Қазақстанның астанасы . әр бiр тұрғын және қала қонақтары тәуелсіздік туымен, дамып келе жатқан елiмiзбен мақтан тұтады.
Тура және ауыспалы сөздің мағыналары
Сөздің бастапқы (негізгі) білдіретін тура ұғымы — оның тура мағынасы болып есептеледі. Цирктерден қолға үйретілген арыстанды көруге болады, дегенде арыстан сөзі — жыртқыш, қайсар аң ұғымын береді, сол аңды көз алдымызға елестетеді.
Ал «Арыстан еді-ау Исатай бұл пәнидің жүзіңде…» (М) дегендегі арыстан аң ұғымын емес, асқан ерлік пен күш-жігердің, намыс пен ежеттіліктің батыр тұлгасы ұғымын береді. Яғни тура мағынасы ауысып, келтірінді басқа мағынаға айналады. Сондықтан сөздің мұндай мағынасын ауыспалы (келтірінді) мағына дейді.
Завод деген сөз жеке тұрып та, сөйлемде келсе де, бір-ақ мағынаны — заводты білдіреді. Сондықтан мұндай сөздерді бір мағына білдіретін сөздер дейміз. Ал бас сөзі бірнеше мағынаны білдіреді: 1. Адам басы; 2. Таудың басы; 3. Жұмыстың басы; 4. Сөздің басы; 5. Бұлақтың басы т. б.
Сөздің зат, құбылыс, ұғым, түсінік, болмыс, амал, әрекеттерге тағылған атау түріндегі бастапқы мағынасын сөздің тура мағынасы дейді де, бастапқы мағынасынан ауыстырылып, өзге мағынада қолданылуын ауыспалы мағынасы дейді: Қол — адамның дене мүшесі. Бұл — осы сөздің тура мағынасы.
Сен менің оң қолымсың деген сөйлемде оң қолымсың деген сөз көмекшімсің деген мағынаны білдіріп тұр. Ал қол ұшын береді деген тіркесі жәрдемдесті деген үғымды, қолы жеңіл — ісі сәтті деген ұғымды білдіреді. Бұлар — қол сөзінің ауыспалы мағыналары. Кейде бір сөз бірнеше мағынада да қолданыла береді. Мысалы: Ақ сөзі бірде түсті білдіріп, ақ көйлек деген тіркесте қолданылса; бірде сүт, айран дегенді білдіреді