Мәтіннің негізгі ойы домбыраның қасиеттілігінде.
Көркем сөз - эстетикалық мәні күшейтілген, әсерлі, бейнелі сөз.
Ақындық өнер - сөз өнерінің аса қастерлі саласы, ақын бойындағы шығармашылық қуат пен шынайы таланттың биік өлшемі, ұлттық әдебиеттегі сезім мен сырға толы тамаша поэтик, дәстүр мен ақын шабытының астаса келіп, өлең құдіретінің жарқырап көрінер әсемдік әлемі.
Суырыпсалмалық - белгілі бір тақырыпқа колма-қол өлең шығарушылық өнер.
Әдеби тіл — жалпы халықтық тілдің белгілі жүйеге түскен, жазу дәстүрі мен әр түрлі жазба және ауызша әдебиеттің негізінде қалыптасқан тұрақты, орныққан қалыптары, стильдік-жанрлық тармақтары бар, сол тілде сөйлейтін адамдардың бәріне ортақ, түсінікті.
Шешен (жезтаңдай, ділмар, айыркөмей, орақ ауыз, от тілді, сөзуар, тапқыр) - тілге жүйрік,сөз қисынын тауып айтатын халық қалаған сөз шебері.
Көркем сөз - эстетикалық мәні күшейтілген, әсерлі, бейнелі сөз. Болмысты әсерлеп, өрнектеп бейнелеу құралы, яғни "Әдебиеттің ең бірінші элементі" (М.Горький).
басталуы : Тортайды сипаттау
дамуы : Тортайдың үңгірге кетуі
шиеленісуі : Балалардың оқуға кетуі
Шарықтау шегі : Тортайдың үйленуі
Шешімі : Тортайдың ертегісінің қалай аяқталатынын түсінуі