ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҚЫЗЫЛ КІТАБЫ
Қазақстан аумағының кеңдігі және Еуразияның дәл ортасындағы географиялық жағдайының бірегейлігі табиғи жағдайлардың және тиісінше өсімдік жамылғысы мен жануарлар дүниесінің алуан түрлілігіне алып келді. Қазақстан фаунасының генетикалық қоры кітабының деректері бойынша тек омыртқалы жануарлар - балықтар, қосмекенділер, бауырымен жорғалаушылар мен сүтқоректілер-835 түр бар.
1997 жылы омыртқалы жануарларға арналған Қазақстанның Қызыл кітабының бірінші бөлігінің үшінші басылымы жарияланды.Оған 125 түрі мен кіші түрлері, 40 сүтқоректілер немесе аңдар, 56 –құстар, 10 бауырымен жорғалаушылар, қ түрі, қосмекенділер -3.
Жануарлар мәртебесінің санаттары:
I санат-жоғалғандар немесе мүмкін жоғалғандар;
II санат-апатты қысқаратын;
III санат-сирек кездесетін, аз мөлшерде кездеседі;
IV санат-анықталмаған (жеткілікті зерттелмеген);
V санат – қалпына келтірілген, тұрақты бақылауды қажет ететін.
Бірінші санатқа қызыл қасқыр, еуропалық күзен, гепард, Қызылқұм арқары жатады.Ерекше күзетуге жатадытұяқтылар-қарақұйрық, түркімен Құлан, арқар; Үстірт, Алтай, Қаратау муфталары; тоғай бұғы;жыртқыш-қар барсы, тянь-Шань қоңыр аю, барқыт мысық, қарақал, манул, медоед ;кеміргіштер-бобр, Мензбир суыры, селевиния, бесқалды және үшқалыпты карлик тушканчики;құмырсқалар-құрғақ, ұзын шағылған кірпі;суда жүзетін-бұйра және қызғылт пеликандар, аққу-кликун, фламинго, АҚ және қара аисталар;Дала мен шөлді мекендеушілер-дуадақ, джек, кречетка, Тырна-сұлу; жыртқыш құстар - сақал, құмай, бүркіт, бейіт, орлан-белохвост, Сұңқар - сапсан және балобан;бауырымен жорғалаушылар - варан, желтопузик, ала жұмырбас кесіртке, глазчатая ящурка 4 түрін полозов, қосмекенділер - жетісу тритон;балық - Арал және Каспий албырт албырт балығы, Сырдария лжелопатонос және лысач (шортан тәрізді ақмарқа).
Суда жүзе білу - өмірге өте қажет. А ерте заманнан бері суда жүзумен айналысып келеді. Жазғы қапырық, ыстық күндерде адамдар жүздеп, мыңдап жағажайларға - өзен-көлдердің, теңіздердің жағаларына жиналады. Судың жағасындағы таза, салқын ауа, күннің сәулесі, табиғи көгілдір өсімдіктер дүниесі демалысқа өте пайдалы. Әрине мұның бәрі, әсіресе жақсы жүзе білетін адамдарды ерекше рақаттандырады.
Жүзу дегеніміз судың бетімен немесе ішімен белгілі тереңдікте қолмен және аяқпен есу қимылдары арқылы адамның ілгері жылжуы. Жүзе білетін адам судағы неше түрлі кедергілерді жеңеді, біреу-міреу суға батып бара жатса, оны құтқаруды да біледі.
Объяснение:
Мәлімет на всякие случаи;)