Білекті бірді жығады, білімді мыңды жығады», «Білімдіге дүние жарық, білімсіздің күні ғаріп» деген қазақ халқының нақылын санасына сіңіріп, өмірде өз орнын табуға алғашқы қадамын бастаған мектеп түлектерінің білімін таразылайтын – ҰБТ-да аяқталды. Болашаққа сеніммен қарайтын жастың арманы асқақ, үміті жарқын дегенмен де, көңілде қобалжу болатындығы жасырын емес. Білімдіге дүние жарық,
Білімсіздің күні кәріп»-
деген дана Абай атамыздан қалған нақыл сөздің адам өмірінде оймақтай ойып орын алатыны сөзсіз. Әрине, біліммен көзің ашылады, қоршаған әлемді, жаратылысты танисың. Содан қалған болар «Оқымаса бір бала, оқыса екі бала». Өнер – білім өн бойыңа мектеп табалдырығын аттап басқалы жинала бермек, толыса бермек. Мәпелеп өсірген әке- шешең, алғашқы тәрбиешілерің, отбасыңда қалып , енді сен білім нәрінен, тұнығынан сусындататын, киелі мекен, мектептің, төрінен табыласың.
Білімнің қайнар көзі мектеп дегенді сонау «Кел, балалар, оқылық!»- деп ұран салып, далада шапқылаған жастың бәрін оқуға шақырған Ыбырай Алтынсарин атамыздың өшпес өнегесінен жақсы білеміз.
Мектеп- білім ордасы.
Мектебім генерал-майор Сабыр Рахимов есімімен аталады. Әрине, бұл есімді естіген кісі «Бұл- қазақтан шыққан тұңғыш генерал ғой» дегенді есіне алады.
Мән дес сөздер керкем әдебиеттің, оның ішінде поэзия тілінің ең бір қажетті қүралы. Керкем сөз шебері Мән дес сөздерді дүрыс қолдана білуі арқылы айтпақ идеясын дәл үсыну, образды әсерлі етіп шығару сияқты шарттарды жүзеге асырады. Ұйқас жасауда да ақын Мән дес сөздердің кемегіне жүгінеді. Бір сөзді шағын микротексте, яғни бір сейлемнің немесе бір өлең шумағының ішінде қайталамау сияқты қарапайым эстетикалық талапты орындау үшін де Мән дес сөздер бірден-бір қажет қүрал болып табылады. Бұл қажеттікті Абай жақсы сөзініп, Мән дес сөздердің дүрыс жүмсалуына баса кеңіл белген. Еңалдымен, ол Мән дес сөздердің мағыналық реңктерін айтпақ ойының мазмүнына сай қолдануды көздеген.
Мән дес сөздерді таңдауда олардың семантик. жағынан нақтылық-жалпылық, стильдік жүгі жағынан жоғарылық - пәсті, бейнелі бояуы жағынан бейтараптық- әсерлілік реңктерін дүрыс айыру - Абайдың тіл қүдіретін жазбай танып, сөз сырын тап баса білгенін керсетеді.
Мысалы, әйел, қатын, ұрғашы деген синонимдердің мағыналық реңктерін орынды пайдаланады: әйел, ұрғашы сөздерін көбінесе, жалпы әйел затын әңгіме еткен сәттерде келтірсе, қатын сөзін нақтылы біреудің әйелі туралы айтылған орайда жумсайды (оның жубай, зайып синонимдері Абайда жоқ, демек, қатын сөзі осы күнгідей қарапайым сөз ретінде дерекілеу, бейтарап мәнді сөз емес, жалпы әдеби нормадағы қолданыс). Мысалы, «Әйел адам гулмен тең», «Ұрғашы да көп жан ғой, досым болса», «Түңлікбайдың қатыны атың - Шәріп». Ер, бай сөздері де бірінің орнына бірі талғаусыз жүмсалмайды: ер жалпы үғым. Мысалы, «Ері ашу айтса, әйелі басу айтып». Мүнда әңгіме нақтыбірәйелдіңжүбайытуралыемес.
Ап байсөзі нақты бір әйелдің күйеуі туралы немесе әзіл, сықақ мәні керек жерде қолданылады, яғни ерсөзіжоғары стильдік, байпәс стильдік сөз ретінде ажыратылып жұмсалады. Алла, қудай, тәңір сияқты мағыналық реңк айырмашылықтары жоқ «таза» синонимдерді де Абай талғап пайдаланады; өлең ұйқасын жасау үшін немесе қатар келген өлеңжолдарында бір сөзді қайталай бермес ұшін екеуін, ұшеуін бірдей қолданады.
Мысалы, «О да құдай пендесі Тұспей кетердеймісің Тәңірінің құрғантөзіне». Ислам діні сөз болғанжердеалла синонимі көбірек, аләңгіме жалпы «қүдіретті күш, жаратушы»жайын- да болса, құдай сөзі жай ұшырасады. Бұл сөзді Абай 160 рет қолданып, оныңхалықтіліндегі қудай сақтасын, қудай урсын, қудайға жазу, қудай атсын сияқты тіркестерін бүзбай келтірген. Кене түркінің «өз қудайы» тәңірі сөзі 43 ретжумсалып, көбінесе құдайсөзіналмастырыпотырады.