Тапсырмалар Оқылым
«Алаш партиясы»
Алаш партиясы – қазақтың тұңғыш ұлттық – демократиялық партия. Қазақ зиялылары қоғамдық сұранысқа сай партия құру әрекетін 1905-1907 жылдардағы 1-орыс революция жылдарында қолға алды. Қазақ зиялылары тарапынан жалпыұлттық саяси партия құру әрекеті 1913 жылы тағы да бой көрсетті. Саяси партия құру үшін қажетті алғы шарттар тек 1917 жылы Ақпан революциясынан кейін ғана қалыптасты. «Алаш партиясы» 1917 жылы 21-26 шілдеде Орынбор қаласында І Жалпықазақ съезінде құрылды. Алаш партиясының облыстық ұйымдары 1917 жылы қазан айынан қалыптаса бастады. Бөкейхановтың тікелей ұйымдастыруымен және басшылығымен шамамен қазанның 12-20 аралығында партияның облыстық ұйымдары алдымен Семейде, кейін Омбыда, ал қарашаның 10-на қарай Орынборда ашылды. Семей обкомының төрағасы болып Халел Ғаббасов, Омбы обкомының төрағасы болып Айдархан Тұрлыбаев, ал Торғай обкомының төрағасы болып Әлихан Бөкейханов сайланды. «Алаш» партиясының бағдарламасы – алғаш рет 1917 жылдың қарашасында «Қазақ» газетінде жарияланған бағдарлама. Оны жасаушылар Әлихан Бөкейхан, Ахмет Байтұрсынұлы, Міржақып Дулатов, Елдес Ғұмаров, Есенғали Тұрмұхамедов, Ғабдулхамит Жүндібаев және Ахмет Бірімжанов. Бағдарлама 10 пункттен тұрды (мемлекет қалпы, жергілікті бостандық, негізгі құқық, дін ісі, билік және сот, ел қорғау, салық, жұмысшылар, ғылым-білім, жер мәселесі). Бағдарламадағы ең негізгі мәселе — жер мәселесі болды. «Алаш» партиясының маңызды әрі басты құжаты, оның демократиялық, гуманистік принциптерге негізделген саяси құрылым екендігін көрсетеді.
Мәтінді мұқият оқып, төмендегі тест сұрақтарына жауап беріңіз.
1. «Алаш» партиясының бағдарламасы қай газетте жарияланды?
А) «Айқап» В) «Қазақ»
С) «Шура-ислами» Д) «Түркістан»
2. «Алаш» партиясының Орынбордағы облыстың ұйымы қашан ашылды?
А) 8 қараша В) 9 қараша С) 10 қараша Д) 11 қараша
3. Партияның бағдарламасына кіретін пунктті көрсетіңіз
А) ел қорғау В) негізгі орта
С) сот Д) дұрыс жауабы жоқ
4. Семей облыстық комитетінің төрағасы болып кім сайланды?
А) Халел Ғаббасов В) Міржақып Дулатов
С) Ахмет Бірімжанов Д) Әлихан Бөкейхан
2-тапсырма.Жазылым.Тарау бойынша өтілген тақырыптардың сұрақтарына жауап беріңіз.
Ахмет Байтұрсынұлы қайда және қай жылдары білім алды?
«Қараой» әңгімесінің авторы кім және ол туралы не білесіз?
1.
2. Махамбет Өтемісұлы кім?
3- тапсырма.Қозы Көрпеш –Баян сұлу жырдағы жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді белгіле.
Қозы мен Баян қазақ салтын берік ұстады. Сезімдері адал. Қозы – аңғал. Қодарға алданып қалды. Баян – ақылды да айлакер. Қодардан өшін алды.
Қарабай уәдесінде тұрмайтын сараң адам. Сарыбайға берген уәдесін ұмытып кетті. Қызының бақытын ойламады. Қодар – ақымақ, жауыз. Ғашықтардың махаббатына кедергі болдыЖағымды
Жағымсыз
(Поле осенью паши, если осенью не вспашешь, весной сто раз пахать придется. )
Егіндікті күз суар, күз суарсаң, жүз суар.
(Пашню осенью по сто раз поливай. )
Егілмеген жер жетім, елінен айырылған ер жетім.
(Сиротливо смотрится пашня, на которой не сеют, сиротою выглядит джигит без родины. )
Жеріне қарай егін ек, жолына қарай жегін жек.
(Про посевы знает тот, кто их засевает, про телегу знает тот, кто ее запрягает. )
Жастанғаның жапырақ, төсенгенің топырақ.
(Под голову листья стелятся, под тело земля ложится.)