Орхон-Енисей жазбалары – Түркі халықтарының көне дәуірдегі ұзақ ғасырлық мәдениетімен тарихы тұрғысынан баға жетпес құнды дүние.Орхон жазбаларында Түрік қағанаты дәуіріндегі елдің білім, дүние танымы, түркі халықтарының тарихы мен тағдыры, қарым-қатынастары, жеңістері мен өкініштері, отаншылдық, ерлік, бірлік, намыс туралы түсінігі, наным-сенімі тәуелсіздік аңсары, осы жолдағы атқарған қызметтері жазылған. Жырларының негізіне түрік руларын біріктіру, нығайту, сыртқы жаулардан қорғау идеясы алынған.Орхон жазбаларының ең бастысы- Күлтегін.Күлтегін ескерткіші Түркі халықтарының баға жетпес мәдени байлығы. Ескерткіштің моделінің 2001 жылы 18 мамырда Астанадағы Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия Мемлекеттiк Университетiнiн бас ғимаратына орналастыруы Қазақ халқының арғы аталары Көне Түріктердің төл жазбаларының қаншалықты құнды мұра екендігін дәлелдей түседі.
1. В Советском Союзе первое её издание было выпущено в 1978 году. Позднее, в 2001 году, вышла первая Красная книга России. Она была основана на последнем советском издании, но с учётом всех изменений, а её объём составлял около 900 страниц.
2.Красная книга получила такое название и такой цвет обложки, потому что у разных народов красный считается цветом опасности.
3.В среднем Международная Красная книга обновляется раз в 7-8 лет.
4.С момента создания её первой редакции работа по актуализации информации о статусе охранных видов никогда не прекращается.
5.В разных странах предусмотрено разное наказание за причинение вреда растениям и животным, включенным в Красную книгу, но в любом случае оно является очень суровым.
6.Статус угрозы для растений и животных, занесённых в Красную книгу, измеряется о шкале от 0 (вид вымер) до 5 (угроза снижается, популяция постепенно восстанавливается).