Сатин мазмунына катысты макал Мател Су
Сусыз өмір сүру мүмкін емес. Жер бетінің төрттен үш бөлігін су алып жатыр. Ол –
мөлдір, түссіз. Судың үш күйі болады: сұйық-су, қатты-мұз, газ-бу, Нөл градустан
төмендегенде су мұз болып қатады, ал қайнағанда ол буға айналады. Аналарын
кір жуғанда далаға жайыл қояды. Ол кеуіп кетеді. Неліктен? Себебі күн суды
буландырады. Күн қатты ыстық, ал жапырақтар, өсімдіктер неге храп кетпейді?
Себебі, ол тамырмен су сорып, оны буландырып жібереді. Жер бетінде су тұщы,
және ащы су болып бөлінеді. Ащы су бұл теңіз, 25
мұхит сулары, ал тұщы су өзен, көл, жер асты сулары. Жердегі әрбір 100 л
судың 98 л тұзды су, 2л тұщы су екен. Көл суларының кейбірі ащы, кейбірі тұщы
суға жатады.
Құрлык бетінде әртүрлі ойыстар кездеседі. Ондай ойысқа су толса, көп пайда
болады. Көлемі әртүрлі. Шағын көлдердің ені мен ұзындығы бірнеше ондаған
метрден аспайды. Ал ірі көлдердің бір шетінен екінші шетіне көз жетпейді. Балык
ауланады, ауыз су алынады, мал суарылады.
Каспий - дүниежүзіндегі ең ірі көп. Солтүстігінен оңтүстігіне дейін мың километрден
қашықтыққа созылып жатыр. Тереңдігі - 800 м. Балык көп,
Құбырдан алынған су 100% таза бола бермейді. Ол өзеннен хлор қосылып,
тазартылып келеді. Адам куніне 2 литрге жуық су ішеді екен. Ол - су, шай, шырын,
сусын, минералды су. Адам тек қайнатылган су ғана ішу керек. Себебі, қайнамаған
судан кейде гипатит ауруына да шалдығып жатады. Оның құрамында микробтар
болуы мүмкін.
Адамзаттың қоршаған ортаға тәуелділігі сол табиғаттың ен байлықтардың қайнар көзі және өмір сүру ортасы болғандығынан. Ғұлама ойшыл Әбу Насыр Әл-Фараби айтқандай, адам бойында үш қабілет ерекше жаралған, олар – дене құрылысы, жан құмарлығы мен ой-парасаты. Осындай көзқарастың қалыптасу мен даму тарихына көз жүгіртсек, оның а ң табиғатты танып-білуімен тікелей байланыстылығын аңғарамыз. Адам мен табиғаттың, табиғат пен қоғамның арасындағы қарым-қатынас өмір сүрудегі аса қажетті алғышарттар болып саналады. «Табиғат біртұтас әлем, одан тысқары ештеме болуға мүмкін емес», — деген екен оқу-тәрбие мәселесіне көңіл бөлген философ, психолог-ғалым Ж.Аймауытов. Табиғат мейірімі, табиғат көркемдігі а да мейірімге бөлеп, ар тазалығын сақтауға бейімдеп отырады.
Табиғатта сезім бар, құлақ та бар,
Ренжітсең, күрсініп, жылап та алар.
Аяласаң, жаныңа шуақ тамар,
Қажығанда бойыңа қуат болар.