Дүниенің төрт негізі болып табылатын от, топырақ, су, ауаға байланысты да тыйым сөздер өте көп. Осы төрт негіз болмаса, әлем жаратылмас еді. Өйткені оларсыз тіршілік жоқ. Сондықтан олар – киелі. Су – алла тағаланың жан иесіне жасаған сыйы. Ауылдың балалары суға қатысты, мысалы, «суға түкірме», «суға дәрет сындырма», «суға қоқыс төкпе» деген сияқты тыйым сөздерді жадынан шығармауға тырысады. Айталық, күні бүгінге дейін ауыл балалары суға шомылып жүріп жеңілдегісі келгенде судан шығып, қажетін өтейді. Қалай десек те, ауыл балаларының аталары мен әжелері айтқан тыйым сөзге мән беріп, үлкендердің айтқандарын екі етпеуге бейім болып өсетіні анық. Ала-құла неше түрлі ұлттың басы қосылған қаланың балаларында ондай әдет жоқ. Қаланың ортасындағы Сайран көлін мысалға алсақ, біріншіден, соның айналасында адамдардың қажетін өтейтін жер жоқ, салынбаған. Екіншіден, сол жерден шығып былайырақ барып қажетін өтейтін баланы көрмейсіз. Өйткені олар жастайынан суға қатысты тыйымдарды естімеген, білмейді. Сайран көлінің қайта-қайта ластанып, шомылуға жарамсыз болып, жабылып жататыны осы себептен. Мұны аңғарып жатқан ешкім жоқ. Біздің жасымыздағы адамдардың кішкентайынан осындай тыйымды құлағымызға құйып, санамызға сіңіргендіктен суға түкіру, суға қоқыс төгу, суға дәрет сындыру деген сияқты жаман әдеттерден аулақ болып өстік. Бала кезімізден бұлақтың көзін тазалауды парыз деп білдік. Әсіресе, наурыз кезінде. Ата-әжелеріміз: «Бұлақтың көзін ашу – Меккеге сапар шеккендей сауабы үлкен, қасиетті іс. Су бар жерде тіршілік бар, бұлақтың көзі ашылса, су мол болады. Су мол болса, шөп те, гүл де жайқалып өседі, егін бітік шығады. Адамдар мен жан-жануарлар тоқ болады, олар тоқ болса, бір-біріне қастық жасамай, бейбіт жүреді. Бастау-бұлақтардың көзін ашқандарың – өмір-тіршіліктің де көзін ашқандарың», – дейтін еді. Осыны естігенде тіршіліктің тірегі бізге қарап тұрғандай қанаттанып, бірде-біріміз қалмай, бұлақтар мен тұнбалардың көзін ашып, су ағатын жылғалардың жолын тазалауға кетуші ек. Бұл – біз үшін өзінше бір ғажайып серуен секілді еді әрі табиғатты аялаудың, қорғаудың талғамы мол тамаша үлгісі, халық өнегесі болатын.
Қазақта «судың да сұрауы бар» деген мақал бар. Түсіне білген адам мұның астарында үлкен мән жатқанын біледі. Су – Жаратқан иеміздің жан иесіне жер бетінде тіршілік етуі, өмір сүруі, қам-қарекетін жасауы үшін тартқан сыйы. Ол адамның қолымен жасалатын нәрсе емес. Алла тағаланың адам үшін жаратқан ұшан-теңіз байлығы болғандықтан суды да қадірлеп, ықтияттап, бағасын түсініп, орнымен қолданып әрі аялай білуіміз керек. Суды аялай алмағанымыздан Аралымыз тартылып кетті. Неше түрлі тоспаларды жасап жүріп, теңізімізден айырылдық. Бұл – адамзаттың қолымен жасалған қасірет. Ендеше, суға қатысты айтылатын әрбір тыйым сөздің астарында да өзіндік мән бар.
Сен сабаққа уақытында келесің бе? -... иə мен күнде сабағыма кешікпей келемін -Қандай пән саған ұнайды? Неге? -...маған қазақ тілі пəні ұнайды, себебі жаңа нəрсені танып білу мені қызықтырады. -Сабақты түсінбесең,не істейсің? -... сабақты қайта қарап шығамын немесе мұғалімнен көмек сұраймын -Үй тапсырмасын уақытында орындайсың ба? -...уақытылы орындауға тырысамын. -Сабаққа дайындалғанда мектеп кітапханасында жұмыс істейсің бе? -.. мүмкіндігінше кітапханада отырамын
-Ты во время приходишь в школу? ... да я каждый день приду без опозданий. - Какой предмет вам нравится? Почему? ... Мне нравится предмет казахский язык, потому что я заинтересован в том, чтобы знать что-то новое. - Если вы не поняли новую тему что будете сделать ? ... сперва попробую сам или по учителя . - Ты во время делаешь домашнее задание ? - по возможности стараюсь учить своевременно. - когда готовишься к уроку, работаешь в школьной библиотеке ? - .. по возможности занимаюсь в библиотеке.
Дүниенің төрт негізі болып табылатын от, топырақ, су, ауаға байланысты да тыйым сөздер өте көп. Осы төрт негіз болмаса, әлем жаратылмас еді. Өйткені оларсыз тіршілік жоқ. Сондықтан олар – киелі. Су – алла тағаланың жан иесіне жасаған сыйы. Ауылдың балалары суға қатысты, мысалы, «суға түкірме», «суға дәрет сындырма», «суға қоқыс төкпе» деген сияқты тыйым сөздерді жадынан шығармауға тырысады. Айталық, күні бүгінге дейін ауыл балалары суға шомылып жүріп жеңілдегісі келгенде судан шығып, қажетін өтейді. Қалай десек те, ауыл балаларының аталары мен әжелері айтқан тыйым сөзге мән беріп, үлкендердің айтқандарын екі етпеуге бейім болып өсетіні анық. Ала-құла неше түрлі ұлттың басы қосылған қаланың балаларында ондай әдет жоқ. Қаланың ортасындағы Сайран көлін мысалға алсақ, біріншіден, соның айналасында адамдардың қажетін өтейтін жер жоқ, салынбаған. Екіншіден, сол жерден шығып былайырақ барып қажетін өтейтін баланы көрмейсіз. Өйткені олар жастайынан суға қатысты тыйымдарды естімеген, білмейді. Сайран көлінің қайта-қайта ластанып, шомылуға жарамсыз болып, жабылып жататыны осы себептен. Мұны аңғарып жатқан ешкім жоқ. Біздің жасымыздағы адамдардың кішкентайынан осындай тыйымды құлағымызға құйып, санамызға сіңіргендіктен суға түкіру, суға қоқыс төгу, суға дәрет сындыру деген сияқты жаман әдеттерден аулақ болып өстік. Бала кезімізден бұлақтың көзін тазалауды парыз деп білдік. Әсіресе, наурыз кезінде. Ата-әжелеріміз: «Бұлақтың көзін ашу – Меккеге сапар шеккендей сауабы үлкен, қасиетті іс. Су бар жерде тіршілік бар, бұлақтың көзі ашылса, су мол болады. Су мол болса, шөп те, гүл де жайқалып өседі, егін бітік шығады. Адамдар мен жан-жануарлар тоқ болады, олар тоқ болса, бір-біріне қастық жасамай, бейбіт жүреді. Бастау-бұлақтардың көзін ашқандарың – өмір-тіршіліктің де көзін ашқандарың», – дейтін еді. Осыны естігенде тіршіліктің тірегі бізге қарап тұрғандай қанаттанып, бірде-біріміз қалмай, бұлақтар мен тұнбалардың көзін ашып, су ағатын жылғалардың жолын тазалауға кетуші ек. Бұл – біз үшін өзінше бір ғажайып серуен секілді еді әрі табиғатты аялаудың, қорғаудың талғамы мол тамаша үлгісі, халық өнегесі болатын.
Қазақта «судың да сұрауы бар» деген мақал бар. Түсіне білген адам мұның астарында үлкен мән жатқанын біледі. Су – Жаратқан иеміздің жан иесіне жер бетінде тіршілік етуі, өмір сүруі, қам-қарекетін жасауы үшін тартқан сыйы. Ол адамның қолымен жасалатын нәрсе емес. Алла тағаланың адам үшін жаратқан ұшан-теңіз байлығы болғандықтан суды да қадірлеп, ықтияттап, бағасын түсініп, орнымен қолданып әрі аялай білуіміз керек. Суды аялай алмағанымыздан Аралымыз тартылып кетті. Неше түрлі тоспаларды жасап жүріп, теңізімізден айырылдық. Бұл – адамзаттың қолымен жасалған қасірет. Ендеше, суға қатысты айтылатын әрбір тыйым сөздің астарында да өзіндік мән бар.