3 -тапсырма. Мәтінді тыңда. Түсініп оқы. сы Мұхтар Мұқанұлы Мағауин 1940 жылы 2 акпанда Семей облы (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы) Шұбартау ауданында туған. Мұхтар Мағауин — тарихшы, көрнекті жазушы, қазақтың ауыз әдебиетін зерттеуші, ғалым. 1962 жылы Қазақ Мемлекеттік университетінің филология факультетін бітірген. Жазушыға «Аласапыран» атты тарихи ро маны үшін Абай атындағы мемлекеттік сыйлық берілген. 1984 жылы Қазақстанның халық жазушысы, 1997 жылы Түркияның Халықаралық «Түрік дүниесіне қызмет» сыйлығының иегері, 2002 жылы «Тарлан» сыйлығының лауреаты атанған. Мағауин соғыс жылдарында қазақ халқының өзге ұлт өкілдерін бауырына басқаны туралы шығарма жазды. Ол – «Бір атаның балалары» повесі. Шығармада Зигфрид деген сегіз жа сар кеміс баласын қазақ отбасының қалай қабылдағаны туралы айтылады. М. СОСТАВИТЬ ПЛАН ПО ТЕКСТУ
Морфологиялық талдау- сөз таптарына талдау (зат есім, сын есім, етістік
Морфологиялық талдау сызбасы: Общая схема разбора:
Сөз таптары (Часть речи)Бастапқы формасы (Начальная форма) Тұрақты белгілер (Постоянные признаки, если есть) Тұрақсыз белгілер (Непостоянные признаки, если есть)Синтаксистік рөлі (Синтаксическая роль)Мысалы (Например): Ертең оқушы мектепке барады. Завтра ученик пойдет в школу.
Оқушы – зат есім. Кім барады? Оқушы.Бастапқы формасы: оқушы. Тұрақты белгілер: дара, туынды, жалпы, жанды, деректі; Тұрақсыз белгілер: жекеше, атау септік.Кім барады? Оқушы (бастауыш).Барады – етістік. Оқушы (не істейді?) барады.Бастапқы формасы: бар. Тұрақты белгілер: дара, туынды, болымды, салт; Тұрақсыз белгілер: ауыспалы келер шақ.Оқушы (не істейді?) барады (баяндауыш).
Менің Отаным – Қазақстан. Мен Қазақстан тек ғана сол жерде тұрғаным үшін емес, оның кең даласын, тауларын, шыңдарына қанатын бұлттарын, мөлдір көлде- рін жақсы көремін. Әр жыл мезгілдерінде Қазақстан тамаша! Көк темде әр түрлі боялармен безендіріеген: он жақта – қызыл дала, сол жақ- та – сары, ал ортасында көк шөп көрінеді. Самал жел жусай ісінен ауаны толты- рады. Жазғы шілдеде мен тауда демалуды жақсы көремін, әсіресе Үлкен Алматы көлінде. Оның жағасында бәрінде ұмытуға болады: адамдар, ыстық күн туралы. Басқа бір тамаша, арманың орындалатын әлемде болғандай өзінді сезінесің. Күз мезгілінде барлық дала алтынмен безендіріледі. Таулар бор көгілдір туман басқандай, сондықтан ол көзге суық көрінеді. Қыста бәрі күмістей, қар жатады. Таулар, дала, ағаштар – бәпрі қармен жа- былған. Отанымның тарихы сонау жалдардан баталады. Қазақстан жерін хандар басшылығына алған. Бірақ қазақ елі өз мәдениетін дамытқан ел. Ән шығарма- шылығында айтыстың маңызы үлкен. Айтыс көне кезінен келе жатқан және салт-дәстүр, әдетғұрыпта дамыған өлең. Айтыс – жиітпен қыздың арасындаға өлең-диалог, бұл ақындыққа айналған өнер. Айтыста ақын өз шешендігін көрсету керек. Соу өнері маңызды, ақындық өнерін көрсеткен ақын айтыста жеңеді. Айтыста қөғам өміріндегі әлеуметтік жағдай туралы сұрақтар қозғалған. Қазақ халқының музықалық әспаптары көп. Ең таралған спап – домбыра. Домбыра ағаштан жасалады, оның екі ішегі бар. Домбырада ойнаудың екі түрлі бар: саусақтармен домбыраның ішегін тарту және уру арқылы. Қазақ халқының ішегі бар музыка аспаптарының арасында қобыз җәне жетіген бар. Қазақ халқының тағы үрлеу және уру арқылы ойналатын музыка аспаптары бар: керней, сыбызғы, адырна, даңғыра, дауылпаз, дабыл, асатаяқ, шындауыл. Қазақ хақының естелік жерлері бар, ол жерде ғұлама адамдар туып-өскен және өмір сүрген. Соның бір – Шынғыстау, өйткені бұл жерде Абай, Шәкәрім және Мұхтар Әуезов сияқтыданалар Кегінбай, Өскенбай, Құнанбай, дастаншы Нысан тағы басқалары өмір сүрген. Қазақстан Республикасы рәміздерінің элементтері ежелгіден алынған. Тудың көгілдир түсі аспанның түсін кейіптейді ежелде қазақтар Тәңірге табынған. Ою-өрнек – алын жабағыға, қойға табынудын ізі. Ежелден ою-өрнекте адамдарды қорғайтык сиқырлықтың күшін көрген. Қырын – ол құс патшасы. Тюркі қағанаты пайда болуға дейін Қазақ жерінде сақ тайпалары мекендеген. Сақткардың ою-өрнектері бойынша Республиканың елтаңбасы жасалған. Қазақстан - өрнін тарихын, мәдениетті, ірі ғұламаларын, ежелгі таңбаларын әлемдегі ең ірі мемлекет сақтаған. Мен Отанымды жақсы көремін.
1)таныстыру
2)оқуы
3)шығармалары