Деректі зат есімдер: көкірек, күй, күн, төбе, ел, гүл, өлең, қанат, таң, торғай, қыран, жүрек.
Дерексіз зат есімдер: үміт, тілек, күй, шежіре, айтпағым, сыр
Деректі зат есімдерге мысалдар:
Дәрігерлер оның көкірек қуысын зерттеді деректі.
Оқушылар домбыра және қобыз күйлерді жақсы орындайды.
Былтыр біз күн тұтылуын көрдік.
Олардың ауылы екі төбенің арасында орналасқан.
Кеше ол біздің елдің картасын сатып алды.
Олар саябақта гүл алаңын өсірді.
Жас ақын өз өлеңдер жинағын көрсетті.
Боинг 747 ұшақтың ұзындығы 70,6 м, қанат құлашы 59,6 м.
Оладың өлкесінде торғайды да қыранды да кездестіресін.
Біз ертең сабақта жүрек құрысымен танысамыз.
Дерексіз зат есімдерге мысалдар:
Оның көкірегін қуаныш кернеді.
Жаңа үйлер салу оның үміт еткен ісі еді.
Бізідң ауылда әр қазақ баласы өз шежіресін біледі.
Оның көңіл күйі құбылмалы.
Сол адамның айтпағы бар екен.
Ол жеті қырлы бір сырлы жігіт.
Объяснение:
Деректі зат есім – көзбен көріп, құлақпен естіп, қолмен ұстауға болатын заттар мен құбылыстардың атауы.
Мысалы: мектеп, қар, терезе, әріп, үй, өзен т.б.
Дерексіз зат есім – көзбен көріп, құлақпен естіп, қолмен ұстауға келмейтін, тек оймен, ақылмен ғана түсініп, сезіп білетін ұғымдардың, түсініктердің атауы.
Мысалы: егемендік, қуаныш, намыс, сана, жақсылық, парасат, махаббат т.б.
