3. а) Берілген сурет бойынша фотосинтез және тыныс алу үдерісінде жүретін химиялық реакцияларын сөздік теңдеумен жазыңыз. есімдіктегі тыныс алу мен фотосинтез процесі. фотосинтез Тыныс алу оттегі Фотосинтез
Жаз маңдайы жарқ етсе, Көтерілді көңілім. Жек көрмедім сендерді, Серуендеді серігім. Жаз маңдайы жарқ етсе, Қаз - құстары қаңқ етер, Кімнің жылытпас көңілін. Егіншілер сайлады Мойынтұрық, самиян, Ат, атан, өгіз - көлігін. Жер киініп, құс келіп, Мына жылы шуақта, Жан - жануар бір алды, Басындағы бөрігін. Қыстайғы науқас қара жер, Шығарды ауру - өлігін. Бозбалалар ат ұстап, Аударысып жарысып, Бастады тағы желігін. Бойжеткен қыз, келіншек, Топтанып, сапқа тізіліп, Бүйрегінен бүлкілдеп, Әзілдесіп, езіліп, Суға түсіп жабырлап, Жарқ еткізіп өңірін. Диқаншылар қуанып, Балалар мәз боп қуанып. Тұқымның шашты төгінін, Боталы түйе,қозылы қой, Құлынды бие, буаз мал, Толтырды кекпен желінін. Саятшы, мерген іздеп жүр Таудың ұлар, елігін. Жаз - құдаша келді де, Қыстың зәрін тарқатты. Жаз - құдаша жарқылдап, Жер бетіне көк көрпе Салды дағы отырды. Жаз-құдаша Мен шаттанып қуандым Түскендей - ақ келінім. Қуансам да мәз болып, Қолайсыз уақ кез болып, Табиғат жасап таршылық Қолдан тартып ап кетті, Күткен құдашамыздың, Төрт - ақ ай ғып өмірін.
Күз. Аймыш-ұймыш, алуан. Алғаш ол, алтын және жайма-шуақ салтанатты, ал кейін қамықтырғыш, жауынды, суық. Күздігүні әдемі. Тал-шыбықтың листва ылғи түсті ауыстырады, ал кейін және тіпті жерге деген опадает, оның сусылдақ кілемімен устилая. Ара орта күздің жылының қоңыр жаздыгүні атал- сиқырлы аралшығы және жайма-шуақ ауа райының случается. Оның айрықша сәні - өрмектің күміс түстес бас-басы бұрышта жарқылдақ жіңішке кружево. Әрқайда ала күздің гүлдері - астралар гүлдейді, геогины, хризантемалар. Кейін жаңбырдың орманда көп саңырауқұлақ. Спеют жидектің түптерінде. Бақшаларда да егістің кезінің - алма, алмұрттар, жаңғақтар, жүзім үлгерді. Сол олай аман - жұл- құй- тәтті алманы тура тармақтан! Ол және пахучее, өте дәмді тәтті. Күз жиі непогожая. соң тығыз бұлттармен аспан тығылады, бар- жаңбыр - біресе ұсақ, қазбалағыш бүрікпе, біресе күшті, суық, бұл кідіріссіз сау күн бару біл-, ал сол және несколько күн қатар. Бояудың құтырғандықы ашықтықпен және қоңырлықпен соңында күздің ауыстырады. Ғана
Көтерілді көңілім.
Жек көрмедім сендерді,
Серуендеді серігім.
Жаз маңдайы жарқ етсе,
Қаз - құстары қаңқ етер,
Кімнің жылытпас көңілін.
Егіншілер сайлады
Мойынтұрық, самиян,
Ат, атан, өгіз - көлігін.
Жер киініп, құс келіп,
Мына жылы шуақта,
Жан - жануар бір алды,
Басындағы бөрігін.
Қыстайғы науқас қара жер,
Шығарды ауру - өлігін.
Бозбалалар ат ұстап,
Аударысып жарысып,
Бастады тағы желігін.
Бойжеткен қыз, келіншек,
Топтанып, сапқа тізіліп,
Бүйрегінен бүлкілдеп,
Әзілдесіп, езіліп,
Суға түсіп жабырлап,
Жарқ еткізіп өңірін.
Диқаншылар қуанып,
Балалар мәз боп қуанып.
Тұқымның шашты төгінін,
Боталы түйе,қозылы қой,
Құлынды бие, буаз мал,
Толтырды кекпен желінін.
Саятшы, мерген іздеп жүр
Таудың ұлар, елігін.
Жаз - құдаша келді де,
Қыстың зәрін тарқатты.
Жаз - құдаша жарқылдап,
Жер бетіне көк көрпе
Салды дағы отырды.
Жаз-құдаша
Мен шаттанып қуандым
Түскендей - ақ келінім.
Қуансам да мәз болып,
Қолайсыз уақ кез болып,
Табиғат жасап таршылық
Қолдан тартып ап кетті,
Күткен құдашамыздың,
Төрт - ақ ай ғып өмірін.