1 Аштық ас талғатпайды.
Голод еду не выбирает.
2 Ас – адамның арқауы.
Еда человеку силу даёт.
3 Өзi тойса да көзi тоймайды.
Сам наелся, да глаза не насытились.
4 Сыйлап берген су да тәттi.
Поданная с уважением и вода сладкая.
5 Тату үйдiң тамағы тәттi.
В дружном доме вся еда вкусная.
6 Жарлының байлығы – дененiң саулығы.
Богатство бедняка – его здоровье.
7 Тәнi саудың жаны сау.
Здоровый телом и духом здоров.
8 Емнiң алды – еңбек.
Первое лекарство – труд.
9 Ауырып ем iздегенше, ауырмайтын жол iзде.
Чем исцеление от болезни искать, лучше дорогу, чтобы не болеть, найди.
10 Ауру желмен келiп, термен шығады.
Болезнь с ветром приходит, с потом выходит.
Мәдени өсімдіктердің таралу орталығы [1]- әр түрлі мәдени өсімдіктердің шыққан жері. Мұндай орталықтар болатынын алғаш рет Н.И. Вавилов дәлелдеді.
Объяснение:
Ол мәдени өсімдіктердің таралу орталығын 8 аймаққа бөлген, олар: Қытай,Үнді, Үнді-Малая,Орта, Алдыңғы Азия, Жерорта теңізі, Батыс, Орталық Мексика, Оңтүстік Америка және Чили Андысы. Орыс ғалымы П.М. Жуковский (1888 – 1975) мәдени өсімдіктердің таралу орталығын 12 аймаққа бөлді. Олар: Қытай, Жапония, Индонезия, Үндіқытай, Австралия, Үндістан, Орта, Алдыңғы Азия, Жерорта теңізі маңы, Африка, Еуропа,Сібір, Орталық, Оңтүстік, Солтүстік Америка. Мәдени өсімдіктердің таралу орталығының пайда болуы адамзат мәдениетінің қалыптасуымен тығыз байланысты. Қытай, Жапониядан күріш, қонақ тары, қытай капустасы, бұршақ түрлері, құрма, апельсин, мандарин, шай, т.б. өсімдік түрлері; Индонезия, Үндіқытайдан нан ағашы, манго, лимон, бананның бірнеше түрі, қант пальмасы, эвкалипт, темекі, мақта; Австралиядан қант қамысы, қияр, кенеп, кокос пальмасы, күріш түрлері, қара бұрыш; Орта Үндістаннан қара бидай түрлері, бұршақтың бірнеше түрі, зығыр, мақсары, қарбыз, сәбіз, алма, алмұрт, өрік, шие, банан жеміс ағашы; Орта Азиядан бидай, қара бидай, арпа, сұлы, бұршақ, жоңышқа, қант қызылшасы, алма, жүзім, анар; Алдыңғы Азиядан зәйтүн, лавр, жеміс ағаштары, т.б. мәдени өсімдіктер таралған. Дүниежүз. мәдени өсімдік тобына Африка орталығынан мақтаның бірнеше түрі, қарбыз, кофе; Америка орт-нан жүгері, картоп, қызанақ, асқабақтың бірнеше түрі, какао, жержаңғақ, жер алмұрты қосылды.