Абай Құнанбаев(Ыбырақым Құнанбаев) (1845 - 1904) -, сазгер, қоғамдық қайраткер қазақ жазушы, ақын.
1845 жылдың 29 шілдесінің Ыбырақымы Қазақстанда байдың аристократтық отбасысында туды. Прозвище Абай Құнанбаевтың ғұмырнамасында бол- ал- тағы балалықта анадан.
Ал- жақсы білімді - семипалатенском медреседе оқыды, ал да орыс мектепте. Құнанбаев жастық кездің жастарынан әдебиет(орыс, еуро), ал да күншығыс ғалымның жұмыстарымен түртектеді. Көп күшті өзінің ғұмырнамасында Абай Құнанбаев орыс және қазақ дақылдардың жанасушылық үшін тосты. Ол өзінің халқының орыс тілдің байқауына баж етті.
Құнанбаевтың өлең-жырларының арасында маңызды жерді әлеуметтік әділетсіздікпен күрес қарызға алады. Да ақынның Абая Құнанбаева ғұмырнамасы сияқты жаңашыл поэзияде белгілі. Тап Құнанбаев қазақтар арасында шестистишья және восьмистишья пайдалан- бірінші ақынмен стал. Абай несколько дастанды жазып қойды, больше полутора сотни өлең-жыр, более 50 аударманы орындады. Ең белгілінің арасында
1)Үйсін, қаңлы, ғұндардың ұқсастығы осы үш тайпа да Қазақстан аймағын мекен еткен, 3-де бір уақытта билік құрған, мал шаруашылығымен, егін шаруашылығымен айналысқан, қолөнершілік жақсы дамыған, дәстүрлерінің кейбірі ұқсас болып келген.
2)Мөде шамамен 18-19 жасында, ж.ж.с.д. 209 жылы, әкесі Тумәнді өлтіріп, ғұн хандығының тағына отырып, өзін ғұн елінің дара билеушісімен деп жариялайды.
3)Ғұн жауынгерлерінің қару жарақтары үшкір найза, балта, қылыш, тастан жасалған қанжар, үлкен тастар, шоқпар.