«Бәйтерек – Елбасының өр тұлғасы,
Әкеліп өз қолымен Тәңір қойған!»
(«Бәйтерек» Несіпбек Айтұлы)
«Егемен Қазақстанда» бұл туындыны «қазақ әдебиетінің тәуелсіздік жылдарындағы толымды табысы» деп бағаланған. Сол сөздің орындылығын «Бәйтерек» поэмасы жарияланғаннан бері қоғамдық ой-пікір тағы да қуаттай түсіп отыр.
Осы жылдар ішінде баспа бетін көрген шығармалардың арасында Несіпбек Айтұлы поэмасы тәуелсіздік тақырыбын нағыз ақындық шабытпен жырлаумен, кемеліне келіп, кернеуі керіп тұрған көркемдік қуатпен кестелей білуімен оқшауланады. «Бәйтерек» - кең құлашты, еркін тынысты, сан қатпарлы шығарма. Ол жайында шағын сөзде қамтып айтып тастау оңай да емес.
Бір атап өтер жай – поэманың тілі. Несіпбектің бір деммен шығып, ақындық арынмен тұтас күйінде төгіліп түсе қалғандай әсер қалдыратын тамаша туындысы Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың «Дауға салса алмастай қиған, сезімге салса қырандай қалықтаған, ойға салса қорғасындай балқыған, өмірдің кез-келген орайында әрі қару, әрі қалқан болған, әрі байырғы, әрі мәңгі жас, отты да ойнақы ана тілінен артық қазақ үшін бұл дүниеде қымбат не бар екен?» деген жүрек-жарды сөздерін ойға оралтады, аяулы ана тіліміздің қадыр-қасиетін айшықты ашуымен де жаныңызды жарық нұрға бөлейді.
Ең бастысы – поэманы оқи отырып сіз Ел үшін, ер үшін мақтаныш сезіміне бөленесіз. Біздің қазақтың асыл азаматты ардақтауының басты белгісі - өмірін өрелі өлеңмен өрнектеуі. Қай заманда да тарихи тұлғалар туралы халық дастандар, жырлар шығарып отырған, олардың таңдаулары ұрпақтан ұрпаққа жетіп жатқан. Сол дәстүр бүгін де жалғасын табуда. Шынайы шабыттан туған мұндайлық ақық жырдың арқауына айналу – тәуелсіздігімізді тұғырлы етіп берген тұңғыш Президентіміз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевқа халықтық сүйіспеншіліктің бедерлі белгілерінің бірі.
Көз майын тауысу – көп оқу арқылы білімге ұмтылу. Синонимі: көзі ашылу.
Ит арқасы қиянда – алыста. Синоним:жер аяғы қиянда, ит өлген жер.
Инемен құдық қазу – ауыр. Синонимі: қабырғасы қайысу.
Жүрегі жарылу – қатты қуану. Синонимі: төбесі көкке жету.
Жерден жеті қоян тапқандай – үлкен қуаныш. Синонимі: екі езуі екі құлағына жету.
Маңдай терін төгу – қажырлы еңбек ету. Синонимі: жердің жарығын бітеу.
Қиындықта шыңдалу – қиындыққа қарсы тұру. Синонимі: ыстық-суықты көру.
Тағылымдамадан өту – тәжірибе жинау. Синонимі жоқ.
Биік дәрежеге жету – биік деңгейге көтерілу. Синонимі: беделі көтерілу.
Менің ойымша, "Ғажайып планета" әңгімесі фантастикалық жанрда жазылған әрі жазушының маңдай терін төгіп жазғаны көрініп тұр. Фантастикалық жанрда шығарма жазу инемен құдық қазғандай десе де болады. Әңгімедегі таныс емес атаулар, құбылыстар сипатын ерекше жеткізе алу деген шеберлігінен автордың көз майын тауысып іздегенін, қиялға ерік бергенін көрдім.
Осыған байланысты мен адамзат қиялында шек жоқ және біз білмейтін ғаламның қаншама сыры бар деген түйін жасағым келіп отыр. Осындай шығармалар арқылы қазақ әдебиеті биік дәрежеге жетеді деген үміттемін.