Қозылар корпеш - сулу баянының - xiii қазақ лиро-эпическая дастаны - ғасырдың xiv, жазып ал- арада ортада xix ғасырдың. дастан ауызекі нұсқаларда белгілі арада орындау сыбанбайдың ақыновтарының, бекбаудың, жанака, шоже болды. из около 20 нұсқа жанака нұсқасы ең белгілі. жазба нұсқада фольклордың жинаушыларының саблуковпен(1830 жыл) жазып ал- болжамдар ең таратып жібер-, г. дербісалинмен(1834 жыл), а. фроловпен(1841 жыл), ч. валихановым(1856 жыл). орыс тілде дастан шығар- м. путинцевпен 1865 жылы болды, кейін үшке деген ішіне ал- том радловтың в. жинағының "үлгілер халықтың әдебиетінің 1870 жылдың түркі бауы" болды[1]. ескі аңыз туралы ешкінің трагедиялық көңілінде корпеш және баян сулу: әлдебір достар жасынан гласит сарыбай және қарабай поженить өзінің тағы дейін біт- нұрға некелестір- -шағаларының поклялись. ұлдың туғыз- дождавшись, сарыбай барысында көңілдің өледі. дос досты тағы көрмеген ересектен- қозы және баян, бірақ некелік келісімнің узами, ақыры, дос досты полюбили. уақыт және опасыз қарабай өмірлік жоспарларды өтеді ауыстыр-. ол өзінің қызын соңмен жергілікті палуана кодардың тапсыруға уәде береді, бір күні оның оларын кендірден құтқардым. кодар бөгетпен ғашықтардың арасында болады. осы ақиреттік үшбұрышта бірінші ешкінің құтырған басын қаттап салды. назалы баян, кек алу чтобы өлтіргішке, айлаға деген сүйейді. ол соңмен кодардың ерге шықуға уәде береді, ана құдықты бұлақты сумен ол выроет. кодар үшін жұмысты қабылданады, барлық шұқырайа, сұм баян үшін шаштарды ұстай. қыз абайсызда өрімдерді: қияды кодар және тұңғиыққа деген құлайды біт-. ана ең қозылар кек ал-. оның көрінде аңыздың батыры шаншып қояды
Қыстап қалатын құстар: Қарға, сауысқан, торғай, суық торғай, сары шымшықпен таныстыру. Сауысқан – ала қанатты, ұзын құйрықты құс. Ұясына — жұмыртқа салып, балапан басып шығарып оларды қауіп - қатерден сақтайды. Кез келген тамақты қорек етеді. Қауырсындары біріңғай қара емес, жасыл реңкті келеді, бүйіріндегі қауырсыны аппақ. Ол өте сақ. Ерекшелігі – жылтыр, әшекейлі заттарға әуестігі. Оның ұғымталдығы да соншалық адамның айтқан сөзін жаттап алады. Суық торғай – кеудесі қызыл, қанаттары көкшіл болып келген, ағаш қуыстарын, індерді, үй – жайларды мекендейді. Бұталардың дәнімен, жемісімен қоректенеді. Кейде тоқылдақ қорегінің қар бетіне түскен қалдығын теріп жейді. Қара қарға – басы, қанаты, құйрығы, арқасы мен бауыры бәрі қара болып келеді, тұмсығы үшкір, тырнақтары өткір. Түрлі тамақ қалдықтарын тырнақтарымен қар астынан шұқып жейді. Бұл өте ақылды құс. Оның балапанын сөйлеуге үйретуге болады. Қарғалар ұзақ өмір сүреді. Торғай –- сүйір тұмсықты кіп – кішкентай құс. Ағаш қуыстарын, індерді, үй - жайларды мекендейді немесе ағаштарға шар тәріздес ұялар салады. Олар ұсақ жәндіктермен, өсімдік дәндерімен, тамақ қалдықтарымен қоректенеді; балапандарын бастапқы уақытта жәндіктермен, кейіннен өсімдік тұқымдарымен қоректендіреді. Сары шымшықтың кеудесі сары, қауырсындары көкшіл болып келеді. Ол үйдің қасында жүреді шиқылдаған балапандарына жем тасиды. Сары шымшықтың он беске дейін балапаны болады. Бір жазда екі рет жұмыртқа басып шығарады. Ол ұясы мен алма ағашының арасында ерсілі - қарсылы ұшады да жүреді. Құрт таба қалса, балапандарына алып барады. Күн суытқан кездері оларға күнбағыс, кендір, асқабақ, қарбыз дәндерін беруге болады. Сары шымшықтарға сүйекте қалған ет қалдықтары мен тұздалмаған еттің майлары да қатты ұнайды.
