1-тапсырма. Мәтінді оқи ақыны. Негізгі ойды білдіретін сен мерді іріктей отырып, жинады матія Әлемиiң ең үлкен кітап «Александрия кітапханасы өртенген 1991 жылдан 12 30 жыл Отырар кітапханасы алемдегі ең үлкен кітапхана бали анне да карытанды айда не на , Omapou ekdinimene Kapal Данкта бабаларымыздың мыңдаған жылдың тарихымен, ғылымы меті жетістіктерінің алтын қоры сақталған осы кітапхана тұri қалмай жайылып кетіпті. Алер түбіндегі шарловак, кальзы Птодикалнй болмаса, біз е подай татжавна богативными білмес те едік. Осы кіт атканчадан білім алған, бүкіл алем мойындаған Әбу-Насыр нараби туралы деректерді де тұж. сконры жезде аль авете директерінен таттяк, Старардан өзінде а Фарабиден де бітімі жоғары, соған білім үйреткен талтай таамдардың батуы да мүмкін. Себебі Отырар тараасання аднарабия, заавал аавы айтпаса да түсінікті. Бұл кітапханада жүздеген жылдар бойы қаншама татымалар ечбек етті. Ол заманда кітаптың оте канабыт тұратынын ескерсек, бұл кітагтжан мы жинауга мал каржы менений анаж, Ол жататганрды сатып алу, жаннақталудан бакка гасы кітаптарды сақтайтын үлкен кітапхана Римаратын және онда жұмыс істейтін ғалымдарды қаржыландыру кала бердиетіне оңайға түсписке керек. Бундай да кызды кішігірім калалардың жаутере алмайсы белгілі. Осындай үлкен кітапкава клы ІХ ғасырдан алектенің жарты бөлігінен байлық, тоқтаусыз құйылып жатқан Банг дар халифатирй живялаг аши. Халиф -Макаун (81-83 ж.) Банг дaт қаласында «Байт д-Хавмат (Данналып, уі) атты ғалымдар үйіне алып, дүниенің түкпір-түкпірінен ғалымдар акырып, кітапхана жазрын әзірлеген. Острикторик ашкан. Кейван Вағдатта өте үлкен тарижана жинақтаған. Бұл «Даналық үйінде Орта Алашиан, гритіла, тариалан, Мысырдың, жаттеген ғалымдармен жұмыс жасады. Солардың еңбегінің арқасында кейін Давлаан, үйінди» ең бірінші болатын. Орта аялаж, математик, д-Харин ами басшылық жасады, обу Масар нараби аа Багдат като інің ажыртуымен Бағдатка Къарған. Осы кездеті Бағдат Халияе інің басты уларнирі Сарай жалдаалах ба ан деген де дамжж. бар. Жанр: жылу кистын уәкірлердің тек білімді, қабілетті адамдардан жиналатынын ескерсек, араб қаласынан бал аввалиндаа галака, маданиеті көте жасан ары карала болғанын айткаха да түсінікті. Ғала аналімде осындай узен жетістікке жеткен арманбытирар қаластыканын негізгі табак же в сауда деп білемін. Кейін
Входе эволюции наземно-воздушная среда была освоена значительно позднее, чем водная. жизнь на суше потребовала таких приспособлений, которые стали возможными только при сравнительно высоком уровне организации как растений, так и животных. особенностью наземно-воздушной среды жизни является то, что организмы, которые здесь обитают, окружены воздухом и газообразной средой, характеризующейся низкими влажностью, плотностью и давлением, высоким содержанием кислорода. как правило, животные в этой среде передвигаются по почве (твердый субстрат) , а растения укореняются в ней. в наземно-воздушной среде действующие экологические факторы имеют ряд характерных особенностей: более высокая интенсивность света в сравнении с другими , значительные колебания температуры, изменение влажности в зависимости от положения, сезона и времени суток
Қымыз-Шипалы сусын!Қымыз – ауруға ем, сауға қуат. Қымыздың денсаулыққа тигізер пайдасын айтып тауыса алмайсың. Қымыз құрамында «С» дәрумені мол, сиыр сүтімен салыстырғанда он есе көп. Оның емдік қасиеттері, әсіресе құрт ауруын емдеу қасиеті жоғары. Оның адам ағзасын әлсірететін созылмалы ауруларға қарсы күресетін артықшылығын да айта кеткен жөн.Дәрігерлер қымызды безгек ауруына және жөтелге қарсы ішуге ұсыныс жасайды. Қымызбен емделгенде қан құрамындағы гемоглобин эритроцит көбейеді. Тамырдың соғуы жиілеп, қан айналымы жылдамдайды. Қан тамыры жұмысы мен жүрек соғысы жақсарады.Ал осы күні жастар жағы қымыздың орнына шетелдік «Coco-cola», «Pepsi-cola» тәрізді сусындарды жиі тұтынады. Оның ағзаға зияндылығын ескеріп жүрген бірі жоқ. «Coco-cola»-ның бала денсаулығына ауыр зиян келтіретінін дүниежүзі біліп, жар салып жатыр. Тіпті жарнамалауға тыйым салып, компанияға оның зияндығын мойындаты. Осы «Coco-cola» сусынымен көліктің есігін жуғанда бояуы бірден кетіп қалыпты. Тағы бір мысал – ауылдағы мал сойған үй қарын тазалау үшін осы сусынды пайдаланады екен. Жаңа сойылған малдың қарнын 15-20 минут «Coco-cola» сусынына салып қойса, қарын аппақ болып шыға келетін көрінеді.«Pepsi-cola» сусынын да ішкеннен сақтану керек. Бұл сусын денсаулыққа өте қауіпті. Айталық, семіздік, диабет, жүрек, қан тамырлары ауруларына шалдықтырады.Сондықтан, тек қана ата-бабаларымыздың ізімен ұлттық тағамдарымызды бойымызға, ұлттық құндылықтарымызды жанымызға азық етейік, ағайын!Бекем ТАЛАСБЕКДерек пен дәйек:Қымыз — шипалы әрі жұғымды сусын. Сапы қымыз — дертке шипа, денеге күш. Қымыз жылқы терісінен тігіліп, тобылғы түтінің ысы әбден сіңген сабада не болмаса ағаш күбіде ашытылады. Қымыздың ашытқысы “қор” деп аталады. Дәкеге түйген қорды сабаға немесе салып,оның үстіне бір шелектей жаңа сауған салқын самалды құйып,ыдыстың сыртын жылы орап тастайды. Қор езіліп, саумалға тегіс тарағанда саумалдың дәмі қышқылданады. Сөйтіп жаңа қор жасалады. Жаңа қордың үстіне салқындатылған (әйтпесе қымыз іріктеніп кетеді) саумалды құйып, саумал әр құйылған сайын піспекпен жарты сағаттай пісіп араластырады. Қымыз ашытылатын ыдысқа қойдың сүр қазысы мен семіз жаясын салса,қымыз майлы әрі жұмсақ болады. Әдетте,қымыздың өзінен де май шығады. Ол май қымыздың бетінде қалқып жүреді. Іңірде пісірілген қымызды жылылап қымтап, келесі күні биенің бас сауымы сауылып болғаннан кейін ғана қотарады. Саба мен күбіні аптасына ең кемі бір рет ыстайды. Әжелеріміз күбіні киікотымен ыстаған. Киікоты піскенде оны келесі жылға жететіндей орып, кептіріп алатын болған. Дер кезінде тазартып, ысталмаған ыдыс өңезденіп, қымыздан ескі дәм шығады. Қымыздан бір күнге жетерлік мөлшерде қотарып алғаннан кейін, оның орнына қайта саумал құйылады. Бұл процесс бие ағытылғанға дейін осылай жалғасады. Қымыз қотарғанда ыдыстың түбінде жетерлік мөлшерде қор қалуы тиіс. Қымыз дайындау шеберлігіне, сүттің тегіне,уақыт мезгіліне қарай бірнеше түрге бөлінеді. Осыған орай оның аталуы да алуан түрлі.Уыз қымыз — биені алғаш байлағанда ашытылатны қымыз. Мұны бие бау деп те атайды.Бал қымыз — әбден пісілген және бойына жылқының не қойдың майы сіңген бапты жұмсақ қымыз. Мұндайа қымыздың түрі әдеттегідей қымыздан гөрі сары әрі қою болады.Бесті қымыз — төрттүн асып, ашуы мейлінше жеткен қымыз.Дөнен қымыз — үш түнегеннен кейін қотарылатын, мейлінше ашуы жеткен қымыз.Жуас қымыз — үстіне саумал құйып жұмсартылған қымыз. Қымыз аса ашып кеткенше ішуге қолайлы болуы үшін осылай істейді.Құнан қымыз — екі түнегеннен кейін ғана қотарылатын қымыз. Бұл түнеме қымызға қарағанда күшті болады.Қысырақ қымыз — бірінші рет құлындаған биенің сүтінен ашытылатын қымыз. Қулық биенің сүті жылда сауылып жүрген сары қарын мама билердің сүтіне қарағанда әлдеқайда қуатты болады. Оны әдетте “ту қымыз” деп те атайды.Қысырдың қымызы — бие ағытылғаннан кейін, жем- шөбі дайын адамдар қысыр биелерді іріктеп алып қалып, қыстай қолда ұстап сауады. Сондықтан да бұл қымызды “қысырдың қымызы” деп атайды.Сары қымыз — шөп пісіп,биенің сүті қойылған кезде ашылатын қымыз. Жаздыкүнгі қымызға қарағанда қою әрі өңі сары болады.Сірге жияр қымыз — бие ағытылар кездегі ең соңғы қымыз. Бие алғаш байланып, уыз қымыз ішерде бір той болса, бие ағытылып, сірге жияр қымызды ішерде тағы бір той болады.Түнеме қымыз — ескі қымыздың үстіне саумал құйылып, келесі күні ( тағы бір күн асқаннан соң) қотарылатын қымыз.
