1 қазақстан қорықтары және қызыл кітап «қорық» сөзі өте көне ол сонау киев русінің тұсында аң аулауға ең қатал әмірмен тыйым салынған жерлерді белгілеу үшін қолданылған. « қызыл кітап » термині жақында, бар жоғы 30 жыл бұрын пайда болса да, мәселелерінің өткірлігі әрі пәрменділігі арқасында ол планетамыздағы биологиялық әртүрлілікті қорғау мәселесін қарастырып, үлкен даңқа ие болды. бұл тақырыпқа мақалалар тасқынының легі, әсіресе бірқатар мемлекеттер биологиялық әртүрлілік туралы конвенцияға қол қойғаннан кейін (рио – де – жанейро , 1992) екі – үш жылда өсуіне байланысты күшейе түсті. бұл мақалаларда осы ұғымдардың бірбіріне пара пар еместігі жайында сәл – пәл болса да ойлар жиіжиі көріне бастады. қалай болғанда да осылай болатыны түсінікті. бірақ бұл терминдер мазмұны жағынан әртүрлі. өйткені, олар биологиялық әртүрлілікті сақтауды екі – территориялық және таксономиялық ( түрлік, түршелік және т.б) – тұрғыдан қарастырады.
Аспан әлемінің құпиясы көп.Күн де,жұлдыздар даспан денелері.Галактика шексіз Фспанда көлденең жотқан,шанырак төгілген сутке ұқсас ақшым жолақ жұлдыздар шоғыры "құс жолы" деп аталады.құрамына Күн жүйесі және көптеген жұлдыздар енетін алып аумақты спиральді галактика. Ол шамамен екі жүз миллиард жұлдыздан, сондай-ақ жұлдыз шоғыры мен тобынан, газ бен тозаң тұмандықтарынан және жұлдызаралық кеңістікке таралған жеке атомдар мен түйіршіктерден құралған. Бұлардың үлкен бөлігінің пішіні линза тәріздес, оның көлденеңі шамамен 30 кпк, ал қалыңдығы 4 кпк. Кіші бөлігінің пішіні сфера тәріздес, оның радиусы шамамен 15000 пк.