Гендік инженерия , немесе генетикалық инженерия [ 1 ] генетикалық және биохимиялық әдістердің көмегімен түраралық кедергілері жоқ , тұқым қуалайтын қасиеттері өзгеше , табиғатта кездеспейтін жаңа гендер алу ; молекулярлы биологияның бір саласы . Гендік инженерия әр түрлі организмдер геномының бөлігінен рекомбинатты ДНҚ құрастырумен қатар , ол рекомбинатты молекулаларды басқа ағза геномына енгізіп , жұмыс істеуін ( экспрессиясын ) қамтамасыз етеді . Гендік инженериядағы тұңғыш тәжірибені 1972 ж . американ биохимигі Т. Берг ( Нобель сыйлығының лауреаты ) іске асырды . Ол маймылдың Онноген вирусы SV - 40 - тың толық геномын , бактериофаг — L геномының бір бөлігін және Е. Coli бактериясының галактоза генін біріктіру арқылы рекомбинантты ( гибридті ) ДНҚ алды . 1973 — 74 ж . Америка биохимиктері С. Коэн , Г. Бойер , т.б. түрлі ағзалардан бөліп алынған генді бактерия плазмидасының құрамына енгізді . Бұл тәжірибе басқа организмдер гендерінің жаңа ағза ішінде жұмыс істей алатынын дәлелдеді . Жануарлар клеткаларымен жүргізілген тәжірибелерде бір клетканың ядросын екіншісімен алмастыруға , екі немесе бірнеше эмбриондарды қосып біріктіруге , оларды бірнеше бөлікке бөлшектеуге болатыны анықталды . Мысалы , генотиптері әр түрлі тіндердің клеткаларын біріктіру арқылы тышқанның аллофенді особьтары ( фенотипі әр түрлі дарабастар ) алынды . Гендік инженерия - ның теориялық негізіне генетикалық кодтың әмбебаптылығы жатады . Бір ғана кодтың ( триплиттің ) әр түрлі ағзадағы белок молекулаларының құрамына енетін амин қышқылдарын бақылай алатындығына байланысты , ДНҚ молекуласының кез келген бөлігін басқа бөтен клеткаға апарып салу , яғни молек . деңгейде будандастырылу теориялық тұрғыдан алғанда мүмкін екені анықталды . Жануарлар , өсімдіктер және микроорганизмдер гендерінің қызметін қолдан басқаруға болатындығы дәлелденді .
-сәлем! -Сәлем! Келе жатқан Наурыз мерекесімен құттықтаймын. Рахмет, сені де құттықтаймын. Наурыз мерекесін қалай тойлайсың? Бұл күні қайда барасың? Наурыз мерекесін отбасыммен достарыммен тойлаймын. Анам Наурыз көже дайындайды, бауырсақ пісіреді, ет асады жайма жайып. Туысқандарымыздың үйіне барамыз Наурыз мерекесімен құттықтап және оларда бізге келеді. - Ал, өзің ше ? Мен де үйде тойлаймын, неше түрлі дәмді тағамдар пісіреді апам. Наурыз мерекесінде қандай киім киесің? Мен ұлттық киімдерімізді киемін.
Наурыз көже– ұлттық тағам. Келер жылғы молшылықтың жоралғысы ретінде наурыз тойында әрбір шаңырақта міндетті түрде әзірленген. Халықтық дәстүр бойынша оған бидай, тары, сүр ет, бұршақ, сүт, су, тұз сияқты кем дегенде жеті түрлі азықтық заттар міндетті түрде қосылуы тиіс. Тақ санын сақтап, мұндай заттар көбейтіле беріледі. Соғымнан арнайы сақталған мүшелер (қазы, қарта, шұжық, т.б.) де қосылады. Ол негізінен бидай көже, тары көже секілді әзірленген (қысқаша Көже). Наурыз көжені халық арасында “тілеу көже”, “көп көже” деп те атай береді. Наурыз көжеге, наурызға арналып сойылған малдың кәделі асына Наурыз бата берілген соң, жиналған халық: “ақ мол болсын” деген тілек айтып тарқасады.
