Қазақтың ән өнері – сонау көне заманнан бері қалыптасқан халқымыздың рухани байлығы. Жыр дүлділі Жамбыл Жабаев: "Ән — халық үні, оның шындығы, оның ойы мен сезімі" деген екен. Шынымен де, әншілік – ол сол халықтың өнері ғана емес, өткенінен сыр шертетін қазынасы. Тарихымызға көз салсақ бізде көптеген әнші тұлғалар болған, әсіресе, ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басындағы дәстүрлі ән өнеріне үлкен үлес қосқан сал-сері, әншілерімізді ерекше атап өтсек болады.
Атақты Біржан сал, Ақан серіден дәуірлеген Арқа әнінің дәстүрін жалғастырып, дамыта түскендердің бірі – Әсет Найманбайұлы. Ол – қазақтың суырыпсалма ақыны, әнші-композиторы. Сазгер әрі әнші ретіндегі шығармашылық жолын бар болғаны он төрт-он бес жасында бастайды. Әсет мұраларының ішінде халыққа кеңірек тарағаны оның әндері болды. Жас кезіндегі әндерінде, атап айтсам, "Кіші Ардақ", "Үлкен Ардақ", "Қаракөз", "Мақпал" психологиялық тереңдік пен адамның жанын қозғайтын нәзіктік бар. Әсет Найманбайұлы өз шығармаларында өмірге деген шексіз құштарлығын, туған елі мен жеріне деген айнымас сүйіспеншілігін жырлады. Оған қоса әнші "Ырғақты", "Аққарагер", "Қаракөз", "Майда қоңыр", "Жалған-ай", "Сырмақ үйкер" т.б әндерінің авторы. Ұлы даланың ән падишасы, теңдессіз әнші Әсет Найманбайұлының есімі мәңгі ұмытылмай, оның шығармалары ұрпақтан ұрпаққа жалғасын табады деп сеніммен айта аламын.
Қорыта келе айтарым, әнші ақындарымыздың өлең-жырларынан біздің алар тәрбиеміз мол деп білемін. Себебі олар қалыптастырған дәстүрлі ән өнерінде халықтың салт-дәстүрі, әдет-ғұрпы, тарихы мен өмірі, тұрмыс тіршілігі, қоғамдық қатынастары, жалпы ұлттық болмысы көрініс тапқан. Қазақ халқы ежелден өзінің әншілік өнермен ерекшеленген. Сондықтан да, әнші,сазгерлеріміз қалдырған мұраны тұтастай зерттеп, қорғай білуіміз керек.
Даланың негізгі шаруашылық қызметі көшпелі және жартылай көшпелі мал шаруашылығы болды. Қазақтар әр түрлі қашықтықта кезді. Жаңа жерге қоныс аударған кезде ауылдың тәжірибелі өкілдерінің бірі жаңа орынды таңдады. Су мен жайылым болса керек. Біртектес адамдар, әдетте, бірге жүрді. Қыста ашық далада жылқылар жайылып жүрді - олар ұят болды. Жылқылар қар астынан шөптер алып, оларды тұяқтарымен сергітеді. Жылқылардан кейін ірі қара, түйе және ұсақ мал жайылды.
Мал шаруашылығы көшпенділерге азық-түлік әкелді. Қой, құлын, ешкінің терісі киім мен аяқ киім үшін былғары өндірісіне көшті. Қой мен түйе жүндері киіз, армян, арқан, лента және кілемдер жасау үшін пайдаланылды. Ешкінің жүні - орамал жасауға арналған. Ірі қара мал өсірушілер суға шелек (қауг) және былғарыдан қымызға (саба, торсық) ыдыс жасады. Тіпті көшпенділер мал өсіру арқылы отын (ат) алды. Малдың негізгі түрлері жылқы, қой және түйе болды. 18 ғасырдың екінші жартысынан бастап ірі қара малға айнала бастады.
ХХ ғасырдағы әнші-ақындар шығармашылығы.
Қазақтың ән өнері – сонау көне заманнан бері қалыптасқан халқымыздың рухани байлығы. Жыр дүлділі Жамбыл Жабаев: "Ән — халық үні, оның шындығы, оның ойы мен сезімі" деген екен. Шынымен де, әншілік – ол сол халықтың өнері ғана емес, өткенінен сыр шертетін қазынасы. Тарихымызға көз салсақ бізде көптеген әнші тұлғалар болған, әсіресе, ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басындағы дәстүрлі ән өнеріне үлкен үлес қосқан сал-сері, әншілерімізді ерекше атап өтсек болады.
Атақты Біржан сал, Ақан серіден дәуірлеген Арқа әнінің дәстүрін жалғастырып, дамыта түскендердің бірі – Әсет Найманбайұлы. Ол – қазақтың суырыпсалма ақыны, әнші-композиторы. Сазгер әрі әнші ретіндегі шығармашылық жолын бар болғаны он төрт-он бес жасында бастайды. Әсет мұраларының ішінде халыққа кеңірек тарағаны оның әндері болды. Жас кезіндегі әндерінде, атап айтсам, "Кіші Ардақ", "Үлкен Ардақ", "Қаракөз", "Мақпал" психологиялық тереңдік пен адамның жанын қозғайтын нәзіктік бар. Әсет Найманбайұлы өз шығармаларында өмірге деген шексіз құштарлығын, туған елі мен жеріне деген айнымас сүйіспеншілігін жырлады. Оған қоса әнші "Ырғақты", "Аққарагер", "Қаракөз", "Майда қоңыр", "Жалған-ай", "Сырмақ үйкер" т.б әндерінің авторы. Ұлы даланың ән падишасы, теңдессіз әнші Әсет Найманбайұлының есімі мәңгі ұмытылмай, оның шығармалары ұрпақтан ұрпаққа жалғасын табады деп сеніммен айта аламын.
Қорыта келе айтарым, әнші ақындарымыздың өлең-жырларынан біздің алар тәрбиеміз мол деп білемін. Себебі олар қалыптастырған дәстүрлі ән өнерінде халықтың салт-дәстүрі, әдет-ғұрпы, тарихы мен өмірі, тұрмыс тіршілігі, қоғамдық қатынастары, жалпы ұлттық болмысы көрініс тапқан. Қазақ халқы ежелден өзінің әншілік өнермен ерекшеленген. Сондықтан да, әнші,сазгерлеріміз қалдырған мұраны тұтастай зерттеп, қорғай білуіміз керек.