Жалқы есім — жеке заттың, құбылыстың атауы болатын сөз, сөз тіркесі. Жалқы есімге адам аттары антропонимдер), географиялық атаулар (топонимдер), діни атаулар (теонимдер), жануарлар атаулары (зоонимдер), аспан денелерінің атаулары (астронимдер), тарихи уақиғалармен байланысты мезгіл атаулары (хрононимдер), рухани нысандар атаулары (идеонимдер) т. б. жатады. Жалқы есімдер бас әріптен жазылады.
Мысалы: Қазақстан Республикасы, Балқаш көлі, Бауыржан Момышұлы, "Балдырған" журналы т.б.
Тәуелдік жалғау – сөзді қатынасқа түсіретін қосымшаның бір түрі. Тәуелдік жалғау заттың біреуге немесе бір нәрсеге тәуелді ( меншікті) екенін білдіреді. Тәуелденетін зат 3 жақтың біріне меншікті болып тұрады. Сол себепті,тәуелдік жалғауының 3 жағы және әр жақтың өзіне тән жалғаулары болады. Мысалы:
Жекеше түрі
І жақ–ым, -ім, -м
ІІ жақ-ың, -ің, -ң
-ыңыз,-іңіз,-ңыз,-ңіз
ІІІ жақ-сы, -сі, -ы, -і
Көпше түрі
І жақ-мыз, -ымыз, -міз, -іміз
ІІ жақ – тарың, -терің, -дарың, -дерің, -ларың, -лерің
-тарыңыз, -теріңіз, -дарыңыз, -деріңіз, -ларыңыз, -леріңіз
ІІІ жақ-сы, -сі, -ы, -і.
Менің кітабым
Сенің кітабың
Сіздің кітабыңыз
Оның кітабы
Біздің кітабымыз
Сендердің кітаптарың
Сіздердің кітаптарыңыз
Олардың кітаптары
1. Біздің сыныпқа Алматы қаласынан, Дәулет деген жаңа оқушы келді. ( Алматы, Дәулет)
2. Жазғы демалыста Қазақстанның ең әдемі жерлерін аралап, таң-тамаша болдым. ( Қазақстан )
3. Кеше атаммен Аққөл көліне барып, балық аулап, Сазан деген балықтан дімді сорпа әзірледік. ( Аққөл, Сазан )
4. Сақ патшайымы Томирис, өзінің ақылдылығымен тарихтан үлкен орын алған. ( Сақ, Томирис )
5. Құрбым “Жас талант” байқауына қатысып, бас жүлдені иеленіп келді. ( Жас талант )
Объяснение:
Жалқы есім— адамның, жер- су аттарынан құралған сөз тіркесі. Жалқы есім әрдайым бас әріппен жазылады.