8- сынып бойынша қазақ тілі пәнінен №2 жиынтық бағалау жұмысы Бөлім «Адамзаттық құндылықтар және әлем мәдениеті. Фонетика» Оқу мақсаты: 8.1.4.1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау 8.3.2.1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала құрастырып жазу Бағалау критерийі: • мәтіндегі негізгі ой мен көтерілген мәселені анықтайды; • автор көзқарасын талдайды; • мақала құрастырып жазады. Ойлау дағдыларының деңгейі: Жоғары деңгей дағдылары 1-тапсырма. Мәтінді оқыңыз. Бүгінгі жастар келбеті Қазіргі жастар және олардың бүгінгі келбеті мен мінездемесіне анықтама іздер болсақ, екі қызықты жайтқа кездесеміз! Біріншісі аға ұрпақтың пікірлері болса, яғни оны қоғамдық десек те болады. Екіншісі жастардың өзінің көзқарасы болып табылады. Үлкендердің ұлағатты көзқарасы барлығымызға жақсы таныс, бұл пікірлер әрбір үйдің трендті тақырыбына айналғанына да біраз уақыт, ал жастар, бүгінгі қазақ жастары, өздері жайында қандай пікірде екен!? Тек осы тағылымы мен тағдыры қатар ұштасқан екі тақырыптан тұздыққа тұшымды ақиқат іздеп көруге болатын секілді?! Бүгінгі жас өмірді таусылмайтын ұлан-асыр той, мейрам ретінде қарап, оған тек аз ғана күш салсаң, бәрі орындалып, бола қалатындай қарайды және осы жайтқа себеп – сыртқы әсер. Мысалы, MTV телеарнасының 1997-1998 жылдардан бастап, бүгінгі таңға дейінгі ерен еңбегінің арқасында еліміздің бірнеше толқын ұрпағына берген әсерін еске алар болсақ, керемет эффект! Мойындаймыз! Масқара! Қараңыз, сан жылдардың арнайы зерттеулерінің нәтижесі не дейді? Басым көпшілігі, 13 пен 25 жас аралығындағы қауым, MTV-дің арқасында алғаш цензуралы емес сөздер үйренгенін, ата-ана беделіне «өзімшілдігін» салыстыра бастағандарын мойындап отыр. Алайда бұл айсбергтің төбесі ғана... “Жас бала – жас бiр шыбық, жас күнде қай түрде иiп тастасаң, есейгенде сол иiлген күйiнде қайтып алмақ” – деген тұжырым жасаған қазақ халқының ұлы ақыны М. Жұмабаев. Бүгінгі жас ұрпақты бала шақтан, яғни ерте жастан ұлт құндылықтарына сүйене отырып тәрбие жүргізу керек. Өйткенi бүгiнгi дұрыс тәрбие – болашақтағы жақсы елдiктi танытар азаматтардың өсетiнiн танытады. Сол себептен де Елбасы өзінің мақаласында «Ұлттық салт-дәстүріміз, тіліміз бен музыкамыз, әдебиетіміз, бір сөзбен айтқанда ұлттық рухымыз бойымызда мәңгі қалуы тиіс» – деп ой қорытады. Бүгінгі күн тұрғысынан қарайтын болсақ, егемен елдің бейбітшілігі мен бірлігін сақтайтын жас ұрпақтың бойына жастайынан ата-бабаларымыз негізін салған ерлік рухты, отаншылдық сезімді сіңіру кезек күттірмейтін мәселелердің бірі болып отыр. Ұлтымыздың көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері Мұстафа Шоқай: «Ұлттық құндылықтардан жұрдай рухта тәрбиеленген ұрпақтан халқымыздың қажеті мен мүддесін жоқтайтын пайдалы азамат шықпайды»-деген болатын. Ойымды бір түйінге түйсем... Қорқатыным бүгінгі жеткен жетістік, жасалған жол, жиылған еңбек ертең елеусіз қалмаса екен, ешкімге керексіз боп. Үміттендіретін – ауыл жақтан шыққан түтін, асаудың аузында ойнаған қара бала. Сенетінім – елім деген ер мен ерім деген жар. а) Негізгі ой және көтерілген мәселені анықтаңыз. негізгі ой көтерілген мәселе ә) Мәтіндегі автор көзқарасын талдаңыз. Мәтіннен үзінділер Автор қандай көзқараста? Бұл пікірлер әрбір үйдің трендті тақырыбына айналғанына да біраз уақыт... Бүгінгі жас өмірді таусылмайтын ұланасыр той, мейрам ретінде қарап, оған тек аз ғана күш салсаң, бәрі орындалып, бола қалатындай қарайды. Ұлттық құндылықтардан жұрдай рухта тәрбиеленген ұрпақтан халқымыздың қажеті мен мүддесін жоқтайтын пайдалы азамат шықпайды. 2- тапсырма. Жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне жазыңызсай тілдік құралдарды орынды қолданып, «Тілі жоғалған ұлттың өзі де жоғалады» тақырыбында мақала .
Негізгі ой: Қазіргі жастар, олардың бүгінгі қабылеті мен мінездемесі
Көтерілген мәселе: Ұлттық құндылықтардан жұрдай рухта тәрбиеленген ұрпақтың тағдыры-ең өзекті мәселе