В гуманитарных науках существует историко-философское понятие «роль личности в истории», которому посвящено немало капитальных трудов в мировой историографии, таких как: Р. Арона, С. Хука, Г. Плеханова, Л. Гринина, А. Гущина и др. Действительно, в истории немало примеров, считавшихся обывателями случайными, а на самом деле являющихся закономерными для историков. Несмотря на то, что история не любит сослагательных наклонений, историки и философы, социологи и антропологи всегда задавались вопросом: как влияет личность на развитие исторических событий?
Не пускаясь в теоретические глубины данного вопроса, лишь отмечу, что для Казахстана это не праздный вопрос. Ему посвящена статья нашего Президента Касым-Жомарта Кемелевича Токаева «Уроки исторической личности», характеризующая многогранную деятельность Елбасы – Нурсултана Абишевича Назарбаева в развитии нашей Родины – Республики Казахстан – славной наследницы Цивилизации Великой степи.
Существует фаза исторического развития – формирование нового строя и порядка, с чем Казахстан столкнулся после развала СССР. Изменяются условия жизни, общество трансформируется на социальном, экономическом, ментальном и психологическом уровне, для которого необходим сильный лидер, так как именно в этот период нового порядка исключительна роль личности, которая поведет за собой народ и будет гарантом его прав и свобод.
Президент К.К. Токаев пишет: «Нурсултан Назарбаев, как опытный политик, прекрасно понимал, что советская держава находится на грани развала. Поэтому в критический период истории он не стал участвовать в политических играх, развернувшихся в руководстве бывшего Союза, оставаясь сторонником интеграционных процессов. Когда развалилась некогда огромная страна, его позиция стала определяющей при формировании СНГ». Достаточно вспомнить, что СНГ создано именно в Алма-Ате, где главы бывших союзных республик подписали «Алма-Атинскую декларацию» 21 декабря 1991 года, тем самым создав Союз Независимых государств.
5 тап.
Қожа — Шын аты Қожаберген. Бір сыныпта екі Қожа болғандықтан, шатастырмас үшін оны "Қара Қожа" деп атайды. Кейде келемеждеп, «Қара Қожа» деудің орнына «Қара Көже» дейді. Фамилиясы Қадыров. Бір кезде «Қадырұлы» деп те жазып жүрді. Шашы қайратты. Бойы - орта бойлы, әжесі "әкең тәрізді сұңғақ боласың" дейді. Мектепте дәрігер өлшегенде бір жүз отыз тоғыз сантиметр шыққан. Жасы он екіде. Бесінші сыныпты бітірген. Арманы: оқу бітіріп, ер жету, университетке түсу. Жазушы болу.Жанар — Қожамен бірге оқиды. Қожаның ойынша "кластағы ең бір ақылды қыз. Сұлу." Дауысы әдемі, ән салады. Басына үкілі тақия киіп, мың бұралып «Қамажайға» билейді. Өнерлі қыз. Сыныптағы бірінші үздік оқушы.Сұлтан — ол Қожаның жан досы. Бойы ұзынша арық келген жігіт. Қожадан екі-үш жас үлкен. Әкесі Сүгір жылқы бағады. Бірақ ол біраз жыл бұрын оқуды тастап кеткен және жаман қылықтарға әуес.Қаратай — көрші колхоздағы комбайншы. Қаратайдың әйелі дүние салған. Ол Қожаның анасына үйленбекші. Қожа оны жек көреді.Жантас — Ол Қожамен бір сыныпта оқиды. Жантас пен Қожа бір бірін ұнатпайды. Себебі Жантас Қожаны үнемі «Қара көже» деп мазақтайды және екеуі де Жанарды ұнатқандықтан үнемі сөзге келіп қалады. Сол себепті өз сыбағасын алады.Майқанова — Қазақ тілі пәнінің мұғалімі (Майқанова Сәбира). Қожа оқитын сыныптың жетекшісі. Ол адамгершілігі мол әрі ақылды ұстаз.Әжесі — Қожаны қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқтырмай қызғыштай қорғап өсіреді. Өзінің ерке немересін еш жамандыққа қимайтын жанашыр жан.Анасы — Қожаның анасының аты — Миллат. Ол ақылды, тәрбиелі адам. Ауылдың үлкен-кішісінің бәрі бірдей алдынан қия басып өтпей, хан көтеріп, құрметтеп тұрады. Екі бірдей сайлауда қатарынан аудандық советке депутат етіп сайланған.Сәйбек қарт — Мектеп күзетшісі. Ол Қожаның әкесі Қадырдың досы, әкесі туралы көп білетін әрі Қожаға ақыл айтқан кісі.Оспанов — зоология пәнінің мұғалімі. Қожаның жақсы көретін мұғалімдерінің бірі. Ол Қожаның әкесінің көзі тірі кезіндегі жан досы болған.Жақанов — Қожаның сыныптасы.А.Михайловна — Толық аты: Анфиса Михайловна. Орыс тілі пәнінің мұғалімі. Қожаның айтуынша, "мұғалімдердің ішіндегі алтын адам".Сүттібайдың Қожасы — Қожаның сыныптасы. Сүттібайдың үлкен баласы. Бір сыныпта екі Қожа болғандықтан, шатастырмас үшін оны өңіне қарап "Сары Қожа" деп атайды.
Мақсаты:
Білімділік мақсаты: Әр пән бойынша білім-білік дағдысын қалыптастыру.
Дамытушылық мақсаты: Жан-жақты ойлау қабілетін дамыту.
Тәрбиелік мақсаты: Экологиялық сауаттылыққа тәрбиелеу.
Сабақ көрнекілігі: трек-сызбалар, плакаттар.
Сабақтың түрі: аралас сабақ, сұрақ-жауап.
Сабақ әдісі: Түсіндіру, талдау.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
а) Сабаққа қатысып отырған оқушыларды ұйымдастыру.
ә) Оқу-құралдарын түгелдеу, реттеу.
б) Олардың көңіл-күйіне, денсаулығына баса назар аудару.
ІІ. Үйтапсырмасын сұрау әдістері.
Экологиялық орталықтың құрылған жылы?
Экоорталықтағы тірібұрышпен жұмыс барысындағы сақтық шаралар?
Туған өлке дегеніміз не?
ІІІ. Жаңасабақты түсіндіру әдісі.
Табиғат ол бізді қоршаған орта аспан, ай, жұлдыз, ауа, күн, өзен, көл, тау, тас, жарық. Табиғат - байлықтың көзі.
Объяснение: