Шахмат - гылыми акыл-ой және халык шығармашылыгы негізінде пайда болган ен танымды да кызыкты спорт ойыны. Шахмат ойынын такта устiндегi согыс деуге болады. Ойын тунгыш рет 5 гасырда Үндістанда шыккан. Ежелден калган аныздар бойынша, шахматты ен алгаш болып бiздiн эрамызга дейiн 1000 жыл бұрын Үндістандык математик ойлап тауыпты. Шахмат ойынынын тунгыш аты чатуранга. Шыгыста ел билеушi петшаны шах деп атайды. Ал мателдi>> деген соз екен. Сонда шахмат солин: «Карсыластын патшасына (королiне) олiм келсiн!>> Шахмат тактасы ак және карага боллган бiрлей 64 шакпакка бөлінеді. деп аударуга болады. Ойыннын монi де осында, мунда ак жагы» мен «кара жагынып екi армиясы 64 шаршылы такта үстiнде шайкасады. Ойынды занды турде 2 ойыншы ойнайды. Шахмат тактасы Шахмат ойынынын арнаулы тактасы бар. Ол озара ак және карата түске боялган бiр дей 64 тен шаршыға бөлінген. 64 шаршы нын как жартысы, ягни 32-сi ак туске, 32-сi кара түске боялган. Тактала фигуралар 3 түрлі жолмен жүре алады. (150 соз) Ә мәтiнi Асык ату ертеден келе жаткан казактын улттық ойындарынын бірі. Ұлттык ойындар көбінесе Әр халыктын әлеуметтік-экономикалык жагдайларына, шаруашылық мүмкіншіліктеріне байланысты қалыптаскан Казак халкынын улттык ойындарынын кобi табиги заттармен ойнауга негізделген. Шаруашылығы мал шаруашылығына негізделгендіктен казак халкынын улттык ойындары да осыган икемделген. Әсiресе, койды коп есіргендіктен, балалар ойынынын кобi кой асыгымен байланысты болып келеді. Сондыктан асык ойындары ұлт ойындарынын iшiндегi арыдан келе жаткан кенелерiнiн бiрi болып табылады. Асық ойыны баланын жастайынан жуйке жүйелерін шындап, оларды далдiкке, ептілікке, ұстамдылыкка тарбиелейді. (77 сез) 1-тапсырма Магiндердi мукият окып,мәтіндердін идеясын, максатты аудиториясын аныктап, салыстырыныз.
негізгі идеясы
Максатты аудиториясы
