Жомарт Атымтай — Шығыстың көптеген халықтары фольклорында кездесетін кейіпкер, өзінің қайырымдылығы мен жомарттығына сай аты жайылған, халық жадында құрметпен әспеттелетін адам.
6 ғ-да өмір сүрген деген жорамал бар. Түп-төркіні Тай тайпасының ақыны Хатим ибн Абдаллахқа (Хатим-Тай) саяды. Атымтай Жомарт туралы шығармалар ерте кезден белгілі. Олар сюжеттік, жанрлық сипатына қарай үш топқа бөлінеді:
1-топтағы шығармалар хикаяттық сипатта баяндалады. Онда Атымтай Жомарттың өмірі әңгімеленеді, оның жомарт болу себептері баяндалады.
2-топтағы шығармалар — таза қиял-ғажайып ертегілері. Олардың сюжеті бір-бірімен үндес. Мұнда Атымтай Жомарт — асқан бай, таусылмас қазынаның иесі. Оның жомарт болуы осыдан.
3-топтағы шығармалар — тұрмыс-салт ертегілері. Бұларда Атымтай Жомарт — келген қонаққа берер асы жоқ, тақыр кедей. Сонда да жомарт болып бейнеленеді. Адамға деген қайырымдылық, сүйіспеншілік — оның ең басты қасиеті екені ашыла түседі. Атымтай Жомарт туралы аңыз-ертегілер негізінен “Мың бір түннен” бастау алады. Қазақ тіліне аударылып, бірнеше мәрте басылған “Мың бір түн” оқиғалары қазақ оқырмандары арасына кеңінен тараған.[1]
Е.Сарымбаевтың аударып, толықтыруымен жарық көрген “Хикаят дастан Хатым-тайы” (1891; 1892; 1913; көлемі 88 бет) , Атымтай Жомарт аңыз-ертегісінің ішіндегі ең көлемдісі болып табылады. Қ.Шахмарданұлы жазған “Қисса-и Хатымтай — Жомарт” (1897; 1898; көлемі 8 бет), Ш.Жәңгіровтың айтуындағы ертегі жобасы (1914; көлемі 32 бет) баспа бетін көрген туындылар.[2]
В древности лошадь смотрел на солнце:
- Ой, хорошо, Солнышко! Меня называют самым красивым из животных. Я тоже Я знаю. Тем не менее, я хочу сделать некоторые части своего тела красивее. - Так где исправить? - с улыбкой спрашивает солнышко.
- Если бы мои ноги были длиннее, я был бы быстрее. Моя шея Если бы он был длиной с лебединую шею, я бы стал еще красивее. Было бы хорошо, если бы у меня был мужчина, которого никогда не забрали бы у меня, чтобы нести мужчину.
- Подожди, - с улыбкой говорит Солнышко. Солнце подводит верблюда к коню. - Вот такие длинные ноги, длинная шея и муж как угодно. Ну так как Вы хотели быть - спрашивает Солнце.
Когда лошадь видит уродливое животное, она дрожит. - Нет нет! - от страха говорит он. - Достаточно красоты! «Каждый должен ценить свои качества». Солнце говорит лошади. С тех пор лошадь по-прежнему дрожит от страха каждый раз, когда видит верблюда.
1.+
2.+
3.+
4.-
5.+