9-тапсырма. «Биоалуантүрліліктің жоғалуының басты себептері және оларды қалай тоқтатуға болады? » тақырыбында ойларынды дәлелдеп жаз, Тұрлаулы мүшелердің астын сызып, сұрақ қой. Екінші сөйлеміннен неше сөз тіркесі шығатынына мән бер.
арал теңізі (өз. orol dengizi; қарақ. aral ten'izi) — қазақстан мен өзбекстан шекарасында орналасқан ірі көл. теңіз xx ғасырда ауданы жағынан (68 мың км2) әлемде төртінші орында болатұғын, бірақ 1960 жылдардан бастап теңіздің суы азайып келеді.арал теңізі, кайнозой дәуірінің орта шетінде, яғни бұдан 21 млн. 1200 жыл бұрын каспий теңізіне қосылып жатқан. бұған теңіздің терістік бетіндегі қазіргі сарышығанақ, ақеспе тұсынан 80 метр тереңдіктен олигоцен уақытында өмір сүрген қызыл қтың, ірі ұлудың, киттің омыртқа сүйектерінің тасқа айнала бастаған күйінде табылуы дәлел болмақ. бұл теңіздің кезінде мұхитпен қосылып жатқандығын көрсетеді. сондай-ақ арал маңынан акуланың тісі мен сүйегі табылды. хіх ғасырдың орта кезіндегі арал-каспий ойпатының пайда болуы жөніндегі болжамдардан арал бассейнінің геологиялық ерте кезеңде жерорта теңізімен тұтасып жатқан су айдыны екенін, оның кейінгі альпілік дәуірлерде жер қыртысының көтерілуіне байланысты ұсақ су айдындарына бөлінгенін білеміз. сондай-ақ, арал теңізінің көлемі жайлы, арал теңізі жайлы ұғымдар сонау ерте дүние әдебиеттерінде де кездеседі.
Қазақстан көпұлтты мемлекет. мұнда 17 миллионнан астам , 120-дан астам ұлт пен этникалық топ өкілдері тұрады. елдің негізгі заңында - қазақстан республикасының азаматтығы мен діни көзқарастарына қарамастан, қазақстан республикасының конституциясы. 19-да мұндай ұстаным анық айтылған: «әркімнің ана тілі мен мәдениетін, қарым-қатынас тілін, білім беру мен шығармашылықты еркін таңдауына құқығы бар». көптеген тілдер газет, журналдар, кітаптар, жұмыс жариялайды ұлттық радио және теледидар бағдарламалары. барлық көпұлтты осындай нәрсені біріктіреді: біз - қазақстан халқы. бұл бірлікте - қазақстанның бірегей мемлекеті. қазақстан халықтарының достығы халықтың жүрегінде жатыр. мемлекеттің гүлденуі үшін өз аумағында тұратын халықтар арасындағы бейбітшілік пен келісім қажет. 1 мамыр - қазақстан халықтарының бірлігі күні ретінде құрылған мемлекеттік мереке. тек дәстүрлерді құрметтеу арқылы бір-біріне лайықты өмір салуға болады.
арал теңізі (өз. orol dengizi; қарақ. aral ten'izi) — қазақстан мен өзбекстан шекарасында орналасқан ірі көл. теңіз xx ғасырда ауданы жағынан (68 мың км2) әлемде төртінші орында болатұғын, бірақ 1960 жылдардан бастап теңіздің суы азайып келеді.арал теңізі, кайнозой дәуірінің орта шетінде, яғни бұдан 21 млн. 1200 жыл бұрын каспий теңізіне қосылып жатқан. бұған теңіздің терістік бетіндегі қазіргі сарышығанақ, ақеспе тұсынан 80 метр тереңдіктен олигоцен уақытында өмір сүрген қызыл қтың, ірі ұлудың, киттің омыртқа сүйектерінің тасқа айнала бастаған күйінде табылуы дәлел болмақ. бұл теңіздің кезінде мұхитпен қосылып жатқандығын көрсетеді. сондай-ақ арал маңынан акуланың тісі мен сүйегі табылды. хіх ғасырдың орта кезіндегі арал-каспий ойпатының пайда болуы жөніндегі болжамдардан арал бассейнінің геологиялық ерте кезеңде жерорта теңізімен тұтасып жатқан су айдыны екенін, оның кейінгі альпілік дәуірлерде жер қыртысының көтерілуіне байланысты ұсақ су айдындарына бөлінгенін білеміз. сондай-ақ, арал теңізінің көлемі жайлы, арал теңізі жайлы ұғымдар сонау ерте дүние әдебиеттерінде де кездеседі.