Қысқа ғана ғұмырында артына өлшеусіз мұра қалдырған, қазақ әдебиетінде өзіндік қолтаңбасымен дараланған ақын Сұлтанмахмұт Торайғыровтың саналы ғұмыры білім алуға деген ұмтылыспен, талаптанып ізденумен өткен. Елінің келешегі өнер мен білімде деп білген ақынның мақсаты оқу оқып адам болу, туған халқына пайдасын тигізіп, жарық күні болу, надандықпен күресіп, еліне білімнің сәулесін шашу болатын. Сондықтан да ақынның мұндай тақырыптағы өлеңдері өткір, өр рухты болып келеді. Ізденіс, ұмтылыс сарынындағы «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңінде ақынның лирикалық кейіпкері жалынды сөздерімен өжет мінез көрсетеді. Бұл өлеңдегі лирикалық кейіпкер – ақынның өзі. Өлеңде адам болу, толыққанды азамат болу мақсатын, ақындық ұстанымын танытады. Танытып қана қоймай, өзіне-өзі серт береді. Надандықпен ая күреске түсіп, жарығы көмескі жұлдыз емес, сәулелі толған айдай болу мақсатын білдіреді. Бұл оның өміріндегі басты мақсаты болатын. Ал оның кілті – білімде деп ұғатын ақын, осы сертте орындамай, «елдің бетін көрмен» деп өзіне қатал үкім де шығарады.
Алдын ала, "Шәкірт ойы" өлеңі - бұркан комедия жанрындағы ойын болып табылған. Бұл өлеңде шәкірттер жасақталатын, сондай-ақ бір кездесу жасап, көркемдегіштерді қолданатын туралы білу керек болады. Біздің сипаттама жазуда көркемдегіш құралдарын қолданып, "Шәкірт ойы" өлеңіне сипаттама жазамыз.
Теңеу - бұл бір сөзді басқа сөзбен салыстыру арқылы түсті дәрежелерге тарту немесе салыстыру бір түрлі текстуалды ұрлық өлшемге айналдыратын құралдардың бірі. Біз бұрыннан да қазақ тілінде қолданатын теңеулерге деген құралды білеміз. Осыларды қолданып "Шәкірт ойы" өлеңінің сипаттамасын жазу үшін, біз сол өлеңде көртілеміз, және қолдануға тиісті сөздерді таба аламыз.
Эпитет - бұл бір сипаттамалық өкілдік, көркемдегіш, немесе сапа өкілдігі болып табылған сөз. Сол сөзді қолдану арқылы, біз тағым сипаттамадағы деректерді тосындыра аламыз. Мысалы, "Шәкірт ойы" өлеңі білемізден орыспай, күлкілі сауле артық айққы принцессандарды ұсынатын сабақтың қазбалығын дәлелдеп көрсету мүмкін. Осы жерде қолдануға міндетті көзіме дәрежелі, сапалы сөз барбыз.
Метафора - бұл бір әдістік өкілдік, лайықтырық, не көшірмедікті жоғалтпа арқылы бір сәйкес немесе түсіндірме іске асыротын сөз. Метафоралар қолдану арқылы, біз солай деп тануға аламыз, мүмкіндігі болатын қатар "Шәкірт ойы" өлеңінің мазмұны мен артықшылықтарын ұғымдаудың көмегімен балакшының өзіндік түсінбеулікке жол ашу мүмкін. Мысалы, "Шәкірт ойы" өлеңінің ашылымы көрінетін шәкірттері миллиондар клубына шақыратып, тұрғаны сәлемге... өзім шәкірті басыне сорып тур. Бұл метафора арқылы, сол пайда болатын көркемдегіштерді және өлеңдегіштерді көрсету мүмкін.
Метонимия - бұл бір әдістік өкілдік, немесе көмекке көшірме, көлік өкілдік, сол сөздерді қолдану арқылы бір жеңіл сөз бар.
Осы жеңіл сөздері арқылы "Шәкірт ойы" өлеңінің мазмұны мен бірдей де болмайдыңша көркемдегіштерді және өлеңдегіштерді ұмытып, шыққандарымызды «шәкірт ойы» өлеңі мазмұнындағы асқазаның қалыптасу шыққандығын, түсінуге болады. Ал онымен қоса, осы натюрмортты дұрыс түсінуге мүмкіндік беретін көркемдегіштерді таба аламыз.
Осы сипаттама жазудың негізгі кызынша, 100 сөзге қарай аударма жасаймыз. Артықшылықпен, алдында бақылауды немесе қарастыруды іске қоюды хабардар етедіміз, өзнен тиісті сөздерді таңдау, оларды озын-оңай түсіндіре алу, және оны бірлестіріп сипаттау...
Қысқа ғана ғұмырында артына өлшеусіз мұра қалдырған, қазақ әдебиетінде өзіндік қолтаңбасымен дараланған ақын Сұлтанмахмұт Торайғыровтың саналы ғұмыры білім алуға деген ұмтылыспен, талаптанып ізденумен өткен. Елінің келешегі өнер мен білімде деп білген ақынның мақсаты оқу оқып адам болу, туған халқына пайдасын тигізіп, жарық күні болу, надандықпен күресіп, еліне білімнің сәулесін шашу болатын. Сондықтан да ақынның мұндай тақырыптағы өлеңдері өткір, өр рухты болып келеді. Ізденіс, ұмтылыс сарынындағы «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңінде ақынның лирикалық кейіпкері жалынды сөздерімен өжет мінез көрсетеді. Бұл өлеңдегі лирикалық кейіпкер – ақынның өзі. Өлеңде адам болу, толыққанды азамат болу мақсатын, ақындық ұстанымын танытады. Танытып қана қоймай, өзіне-өзі серт береді. Надандықпен ая күреске түсіп, жарығы көмескі жұлдыз емес, сәулелі толған айдай болу мақсатын білдіреді. Бұл оның өміріндегі басты мақсаты болатын. Ал оның кілті – білімде деп ұғатын ақын, осы сертте орындамай, «елдің бетін көрмен» деп өзіне қатал үкім де шығарады.
Объяснение: