1.Мәтінді мұқият оқып, сұрақтарға жауап беріңдер. Ата-ананың болашақ тәрбиесі үшін жауапкершілігі ұрпақтан ұрпаққа
жалғасуда. «Балапан ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі» дегендей, ата-ананың
күн сайын аткарып жүрген жұмысы- балага үлкен сабақ. Жас балалардың
үлкендер айтса, соны айтатынын, не істесе соны істегісі келетінін бәріміз де
білеміз. Баланың үйден көргені, етене жақындарынан естігені-ол үшін
адамгершілік тәрбиесінің ең үлкені, демек жақсылыққа ұмтылып, жағымды
істермен айналысатын адамның айналасындағыларға көрсетер мен берер тәлімі
мол болмақ. Жас өспірім тәлім-тәрбиені, адамгершілік қасиеттерді үлкендерден,
тәрбиешілерден насихат жолымен емес, тек шынайы көру, сезім қатынасында
ғана алады.
Балаларымызды имандылыққа тәрбиелеу үшін олардың ар-ұятын, намысын
оятыл, мейірімділік, қайырымдылық, кішіпейілдік, қамқорлық көрсету,
адалдык. ізеттілік сияқты қасиеттерді бойына сіңіру қажет. Баланы үлкенді
сыйлауға, кішіге ізет көрсетуге, иманды болуға, адамгершілікке баулу
адамгершілік тәрбиесінің жемісі.
Тапсырмалар
1. Мәтінді мұқият оқыл, тақырыбын қойындар.
2. Мәтінде айтылған қасиетерді теріп жазыңдар.
3. Мәтіннің негізгі ойын анықтаңдар
2.Берілген сөздердің синонимдерін табыңдар.
Мейірімді, сабырлы, әдепті, уқыпты
3. Болжалдық. Ісктік, демеулік шылаулардың тиістісін қойып,
сөйлемдерді толықтырындар.
1. Тәлім тәрбие
адамды парасатқа жеткізеді.
2. Қарағым, -Осы сенің істеп жүргенің дұрыс емес - ... .
3. ... шынайы қарым-қатынас достықты көркейтеді.
4. Оның айтуына қараганда, келесі жылы мүшелге толады –
3."Ұрпақ тәрбиесі- ұлағатты іс" деген тақырыпта эссе жазыңдар.
Казахский
Ертегідегі Жаман – қазақ ауыз әдебиетіндегі ел басшысының үлгілі бейнесі. Ол – қарапайым, парасатты, адал, шыншыл, көреген, тапқыр, кішіпейіл, іззетті, көпшіл, қайырымды, қанағатшыл. Бұл қарапайым халық бұқарасының «елді осындай адам басқарса» деген арманынан туған бейне.
Аяз би туралы айтылатын ертегі-аңыздардың бәрінде дерлік Жаман қойшының Мадан хан сынынан өтуі, үйленуі, ханның күншіл, ақылсыз қырық уәзірін өлімнен құтқаруы, оның даналығын, достыққа адал, сертке беріктігін, әділдігін мойындаған хан өз тағын беруі сөз болады. Жаман хан болғаннан кейін де жыртық тоны мен жаман тымағын хан сарайы босағасына ілдіріп қояды. «Кей-кейде хандық тақтың буымен көңілім тасып, асып бара жатқандай болсам, соған көзім түседі де, тез тәубама келемін» дейді екен. Сөйтіп ол жыртық тоны мен жаман тымағын көрген сайын тәубасынан жаңылмай, өзіне-өзі: «Аяз би әліңді біл, құмырсқа жолыңды біл» деп отыратын болған.
Өмірдегі реалды нәрсенің өзін әдейі өзгертіп көрсету – ертегі жанрының өзіндік қасиеті болғандықтан, ертегіші де оның мазмұнын барынша әсірелеп көрсетуге, сырлы да ғажайып етіп көрсетуге күш салады. Мәселен, «Аяз би» ертегісіндегі ханның әлсіз, жоқ-жітік, жаман қойшының ақыл-парасатын мойындап, оған хандық тағын сыйлап беруі өмірде әсте болуы мүмкін емес жағдай. Бірақ ертегіші осылай баяндайды, тыңдаушы оған иланады. Өйткені ертегіні айтушы да, тыңдаушы да өмірде бір рет болса да солай болғанын қалайды, соны армандайды. Қысқасы, Аяз биді өмірде болған тарихи тұлға дегеннен гөрі, халықтың «ел басқаратын адам осылай болу керек» деген арманынан туған Арман ханы, ел билеушіге тым ертеде ескерткен халық даналығы мен асқақ мұратының көрінісі деген орынды.