1.Бетің былғанса,су тазартады - Ашық рай. 3 жақ .Жекеше түрде.
2.Бөгемеңдер, жол беріңдер - Бұйрық рай. 2 жақ. Көпше түрде.
3. Ерлік белгі көрсеткісі келмеген, Қожантайдың өзіде ойға қала бастады - Шартты рай. 3 жақ. Жекеше түрде.
4.Осылар айта берсе екен, араласа берсе екен. Шартты рай. 3 жақ. Көпше түрде.
5.Көңілдегідей орындап шықса,жауынгерлерге де сыйлық берілсін - Шартты рай. 3жақ. Көпше түрде.
6. Асқар оянса, ұйқысы қанып, денесі сергіп қалған екен - Шартты рай. 3 жақ. Жекеше түрде.
7. Топырақ жұмсақ, майда болса, дән еркін өседі - Шартты рай. 3 жақ. Жекеше түрде.
8. Мұныңыз ілімге сәйкес келсе игі еді - Қалау рай. 3 жақ. Жекеше түрде.
9. Қарсыласуға, тіпті тоқтатып қоюға еркі бар - Қалау рай. 3 жақ. Жекеше түрде.
10.Сенің де айтқаның болсын - Бұйрық рай. 2 шақ. Жекеше түрде.
Бидай — астық тұқымдасына жататын аса маңызды дәнді дақыл. Қазақстанда алты түрі (Еділ бидайы, Полыпа бидайы, көже бидай, жұмсак бидай, қатты бидай, көбен бидай) өседі, жабайы түрлері сирек кездеседі.
Бидай қоңырбастар тұқымдасына жатады да, 22 түрді біріктіреді. Дәннің гүл қабықшаларынан ажыратылу дәрежесіне қарай барлық бидай түрлері жалаңаш дәнді немесе нагыз бидайлар жөне қабықты немесе полба бидайлары болып екі топқа бөлінеді. Жалаңаш дәнді (нағыз) бидайлардың масағы сынбайды, қалыпты жағдайда бастырғанда дәндері қабықшалардан жеңіл ажыратылады (жұмсақ, қатты, карлик, персикум, т.б. бидайлар). Қабықты (полба) түрлерінің масағы опырылғыш және бастырғанда өте қиын үгітіледі (спельта, мәдени бірдәнді, қосдәнді, зандури, т.б. бидайлар). Бидай түрлерінің ішінде барынша маңыздыларына жұмсақ және қатты бидайлар жатады.
Бабалардан қалған асыл сөздерді сарқып, жыр-мұраларды парақтар болсақ, ер жігіт, ер азаматқа қатысты өте көп сын-сипатты ұшырастыруға болады. Мәселен, батырлар жырында еркектің бейнесі «еңсегей бойлы, терең ойлы, өткір көзді, қыр мұрынды, қияқ мұртты, кең иықты, апай төсті, өткір тісті, жуан білекті, қапсағай денелі, бура санды, кең жауырынды, от ауызды, орақ тілді, темірдей саусақты, жау жүректі, сергек ойлы, ширақ қимылды, кескін сөзді, кесек бітімді, қырандай алғыр болуы тиіс