3-токсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар ТЖБ Бөлім «Су - тіршілік көзі. Спорт. Белгiлi спорт жұлдыздары. Қазақ халкынын әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлері >> 6.4.4.1 Сейлемдегi есiмдiктiн кызметiн түсiну, есiмдiктi зат есім, сын есімнің орнына колдану 6.4.4.2 - Етiстiктiн етіс түрлері мен салт-сабакты етiстiктердiн тiркесiмд мүмкіндігін ауызша және жазбаша тiлдесiм барысында колдану. 6.4.4.3 Утеудің мағыналық түрлерін ажырату, синонимдік катарларын турлендiрiп колдану 6.3.4.1 Эссе такырыбынан ауыткымай, абзац түрлерiн жүйелi құрастыр көтерілген мәселе ойынша келiсу келіспеу себептерін айкын көрсетіп ж ("келісу, келіспеу" эссесі) 45 минут 1. Окылым. Төменде берілген сұрақтарға жауап берiнiз [10] Тұрмыстық салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар Казак халкы ежелден салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар халык Әрбір дәстүрдін, салттын өзiндiк максаты мен міндеті б дәстүрлер адамдардын арасында кішіпейілділік пен сыйла дамытып, татулык туғызады. Бата берiледi. Ерулік беру - баска жактан жанадан кешiп келгендерді оны туыстары немесе көршілері арнайы дастарканга шакырып, ерулі береді Бұл аркылы кешiп келген туыстарына немесе көршілерін ыстык ыкыласы мен iзгi ниетi керiнедi. Ал кешiп келгендер жана кс тез үйреніп, ондагы адамдармен жаксы карым-катынас орнатута ыкыласты болатын. Далалык көшпелілердегі кенiнен таралган әдет ғұрыптардың бірі-калау. Үй иесi келген конакка сол үйдегі өзіне унаган заттын кез келгенiн каладым деп айткызады, ал үй иесі ол затты мiндеттi түрде беруi тиiс. Зат конакка беріледі. Қымызмұрындык - кымыз ашыту маусымынын басталуына байланысты әдет-ғұрып Ауыл адамдары бiрiн бірі шакырысып, кымыз ішер алдында арнайы дастарқаннан тамак жеседі. Қымызмұрындыкка шакырган уй иелерiне ауыл аксакалдары ак батасын береді. Дала тұрғындарының дәстүрлі әдет-ғұрыптарынын бiрi - acap Онда ауыл тұрғындары ешкандай акы алмастан бірлесе жұмылып, біреудің белгілі бір жұмысын бітіріп береді. Жұмыс көпшілікпен жасалады. Алыс сапардан немесе жәрменкеден кайтып оралган адам өзінің жакын туыстары мен кершiлерiне әр түрлі сыйлыктар - базарлык ала келетін. Ауыл аксакалдары тамак устiнде улкен табактан жасы кішілерге асату жасайтын. Егер кімде-кім әлдебір жана киiм кие калса, багалы затка ие болса, оган жакын туыстарынын, дос-жарандарынын байгазы бергізу әдет-ғұрпы болган Салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптардын кай кезенде болмасын орны белек Осындай дәстүрлер аркылы тәрбиемiздi мықтап, ұптык кундылығымызды сактай аламыз! 1. Казак халкынын баска да кандай салт-дәстүрлері мен әдет ғұрыптарын білесін? 4-5 сейлеммен өз ойынды жаза кет; 2. Мәтіннен етістерді тап, 3. «Дәстүрдің озығы бар. Дәурені еткен тозығы бар» - деген макал-мәтелдi калай тусiнесін? 4-5 сейлеммен ез ойынды жаза кет 4. Мәтіндегі ерулік беру кандай дәстүр? 4-5 сейлеммен өз ойынды жаза кет:
Археологиялық деректемелер неолитзаманынан бастап көліктің шаруашылық салаларына ене бастағанын байқатады. Көне обалардан табылған әбзел қалдықтары малдың көлік ретінде ежелден-ақ пайдаланылғанын көрсетеді. Ежелгі заманнан келе жатқан көлікке негізінен жегін малы мен мініс малы: түйе,жылқы, құлан, қашыр, есек, сиыр, бұғы, ит, т.б. жатады. Әрбір көлік малының тұрмыстық-шаруашылық жұмыстарда қолданылуы оның табиғи ерекшеліктеріне байланысты болды.
Мініс малы көне замандардан бері шөл далалы, орманды, батпақты, таулы-қыратты жерлерде негізгі көлікке айналды.
Жегін малы арба, күйме, шана сияқты көлік құралдарына жегіліп, жолаушы, жүк тасымалдауға, көшіп-қонуға пайдаланылды. Мұндай көлік түрлерінің біразы ежелгі Мысырда, Вавилонда, т.б. жерлерде біздің заманымыздан бұрынғы 3-мыңжылдықта қолданылғанын тарихи-археологиялық деректер дәлелдейді.
Әскери арбалар шығыстағы ежелгі мемлекеттерде соғыс кезінде кеңінен пайдаланылды. Әскери және жүк арбалардың тасқа қашап салынған суреттері Қаратау өңірінен де табылды. Қазақстан жеріндегі жергілікті халықтың ежелгі тұрмысын көрсететінпетроглифтерде немесе басқа да археологиялық бұйымдарда, ескерткіштерде көлікке қатысты деректер көптеп кездеседі. Әсіресе көшпелі қазақтардың тұрмыс-тіршілігінде жылқымен түйенің орны ерекше болған. Түйе шөлге және ұзақ жүріске шыдамды болғандықтан, ежелгі және орта ғасырларда Ұлы Жібек жолы бойындағы сауда керуендерінде, сондай-ақ мал қамымен көктеуге, жайлауға, күздеуге, қыстауға көшіп-қону кезінде негізгі көлік ретінде пайдаланылған. Жылқы да көшпенді халықтың тұрмыс-салтына аса қолайлы көлік болды. Қазақтар “ат – ердің қанаты” деп есептеген. Бағзы бір замандарда “аттың жалында, түйенің қомында” жүрген кездер де болған. Адамзат қоғамының дамуы барысында ғасырлар қойнауынан келе жатқан дәстүрлі көлік түрі мен құрамы да өзгеріске ұшырап отырды. Ғылыми-техникалық жетістіктерге орай көлік малын бірте-бірте автомобиль, пойыз,ұшақтар ығыстыра бастады. Сөйтіп, техникалық көлік түрлері қоғамдық даму сатыларын айқындайтын көрсеткіштердің біріне айналды. Қазіргі кезде де мініс малы – автомобиль, трактор бара алмайтын жерлерде көлік ретінде пайдаланылады.