ЬІқылым заманнан бері адамдар аурудың алдын алу және емдеу үшін табиғаттың байлығын пайдаланып келді. Дәрілік өсімдіктердің емдік касиетін Ежелгі Египетте, Үндістанда, Қытайда, Грекияда және т. б. елдердің емшілері білген. Айналамызда өсіп түрған өсімдіктердің негізгі бөлігінің емдік қасиеті бар. Бірақ біздер олардың қандай касиеті бар екендігін біле бермейміз. Оларды көбінесе арамшөптердің қатарына жаткызып, бау-бақшадан жұлып тастаймыз. Әсіресе, бақбақ, жолжелкен, қалакай, түйежапырақ, жусан және т. б. өсімдіктер. Соңғы кездерде дәрілік өсімдіктер қатарына кейбір мәдени өсімдіктерді де жатқызуда. Мысалға ақжелкек, сарымсақ, Пияз, сәбіз, орамжапырақ, шырғанақ, қарақат, т.б. Дәрілік өсімдіктерді дайындаған кезде арнайы ережелерді білу қажет. Қай кезде өсімдіктің қайсы бөлігін жинау керек. Себебі өсімдіктің әр түрлі бөліктерінде дөрілік касиетінің мөлшері бірдей бола бермейді. Біреулерінде тамыры (адамшөп, қызғылт семізот, түйежапырак, мия), келесі біреулерінде гүлі (кырмызыгүл, шашыратқы), күлмақтыц бүрі, қайыңның бүршігі, жөке ағашының гүлі, бөрікаракаттың тамыры, сабағы, жапырағы, гүлі, әсіресе жемісі пайдалы. Сонымен бірге өсімдіктердің дәрілік касиеті мерзімге де байланысты. Біреуін таң ата, екіншісін кешке, кейбіреулерін гүлдегенге дейін, екінші біреуін гүлдеп түрған кезінде жөне т.б. Мысалға, інжугүлдің гүлдегенге дейінгі жапырағының дәрілік қасиеті гүлдеген кезімен салыстырғанда бірнеше рет пайдалы. Көбінесе шөптерді және жапырақтарды гүлдеген кезінде, жемісін және түқымын толық пісіп жетілгенде жинайды. Ал тамырын шырын бөлетін кезінде, яғни жас кезінде дайындайды. Дайындауды негізінен күрғак, жылы күндері, түстен кейін жүргізеді.
Күшейткіш буын арқылы жасалатын қос сөздер
Сабақтың тақырыбы: Күшейткіш буын арқылы жасалатын қос сөздер
Сабақтың мақсаты:
а) қос сөздердің күшейткіш буын арқылы жасалуы туралы
түсінік беру;
ә) зейінділікке, ұжымшылдыққа, мәдениетті сөйлеуге
тәрбиелеу;
б) ойлау, есте сақтау қабілеттерін арттыру, тіл байлықтарын
дамыту;
Сабақтың түрі: сайыс сабақ
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, шығармашылық жұмыстар
Көрнекілігі: тапсырмалар, топшамалар, кесте, бағалау парағы.
Күтілетін нәтиже:
қос сөздерді ажырата білу, күшейткіш буын арқылы қос сөздер
жасай білу
Сабақтың барысы:
І Ұйымдастыру бөлімі.
Психологиялық дайындық.
Мұғалім: Оқушылар:
Әрбір адам? - Досым, сыныптасым
Әрбір сабақ? - Үйрену, оқу, іздену
Әрбір ісің? - Тірлік, тірек, адамдық
Әрбір сөзің? - Шындық, бірлік, адалдық.
Сыныпты топқа бөлу.
ІІ Үй жұмысын тексеру.
4-жаттығуды тексеру. Көп нүктенің орнына тиісті қос сөздерді қойып, көшіріп жазу. (оқу, түсіндіру)
Қос сөздер
Кестемен жұмыс
Қосарлама қос сөздер
Қайталама қос сөздер
Күшейткіш буын арқылы жасалатын қос сөздер
түрлі-түрлі киім-кешек жап-жасыл
шөре-шөре жауын-шашын үп-үлкен
ІІІ Жаңа сабақ
1. Күннің жады
2. Мысалдар:
Үлкен үп-үлкен
Сары сап-сары
Объяснение:
Мағауинның "Бір атаның балалары" атты шығармасын оқып, мен Зигфрид деген баланы аядым, оның ұлты неміс болдғандықтан, оны ешкім өз отбасына алғысы келмеді. Бұл әділетсіз,себебі ол баланың ұлты неміс болғанына кінәлі емес. Бұл оқиға соғыс кездері орын алған, баланың ата-анасы болмай, ол балалар үйіне жіберілген. Кейін төраға балаларды әркім үйлеріне алсын деген бұйрық берді.Бір қария осы Зигфридты мен алайын, менің балам соғыста қаза болды деді. Олар ұзақ уақыт бойы бірге тұрды. Бір күні ауылдың балалары оны қазаншұңқырдың қасына ойнауға шақырды. Зигфрид балалардың сана сезімі дұрысталды деп ойлап,ойнауға барды.Балалар оның үстіне балшық шашып тастап, ол жылады. Маған осы шығарма өте ұнады,себебі мейірімді адамдар өмірде әлі де бар екен және олар байғұс баланың тағдырына немқұрайды қарамайтынына көзім жетті.