Бірнеше күннен бері ауа-райы жауынды болып тұр. Табиғаттың әр жылдары қилы мінез танытатыны өзіне ғана тән дүние. Шығыс өңірінде биыл қар қалың болды, есесіне жауын да көп. Елге тұтқиылдан шабуыл жасаған дағдарыс уақытында табиғат-анадан сыбағамызды да алдық. Жалпы қара халық қой басынан өткеретін. Үлкен кісілер «өзіңде жоқ болса да,елде болсын» деп жатады. Не көрсек те, «көппен», «елмен» көрген жақсы. …Бүгін таңертең үйден шықсам, тағы жауын себезгілеп тұр екен. Сыртқа жиналып жатқанда сіңлім «машинамен жүрмін ғой, үстің су болады,менің қолшатырымды ал» деген. Бір қызығы, 3 сынып оқыған кезде әкем құлпынайдың суреті бар кіп-кішкене қолшатыр сатып алып берген, одан кейін қолданған емеспін. Жылы жауынның астында малмандай су болсам да, салқын өтсе де… қолшатырсызбын. Жауынды жақсы көретіндігімнен шығар. Аялдамаға қарай тез-тез қадам басып келе жатырмын. Кешеден бері томсырайып тұрған бұлтты аспан төгіп-ақ жатыр. Ал іште… белгісіз бір жанталас, тоқтаусыз аққан ағын судай, менімен арпалысып келеді… Не ойлап келе жатқанымды өзім де білмеймін… өткінші жауындай жалған әсер ме…? Ақын Қалқаман Сариннің жаңбыр туралы бір өлеңіндегі «Жаушы, жаңбыр,жауа түс,жаушы,жаңбыр, Періштелер қондырған қанатымен, О, құдірет! Тамып тұр тамшыдан нұр!… деген жолдарын есіме алдым.Рас,нұр болып жауған мына тамшылар жүрек түбіне мәңгілік сіңеді ғой. Осыдан кейін біртүрлі көңілім көтерілді. Анығында, жақсы ой жинақтап, аузыңнан шыққан әр сөзге мән беріп сөйлей білсең, әр дұрыс сөз алдыңнан жақсылық әкелері хақ.
Туған жер туралы көп жазады. Мен де өз туған жерім туралы жазғым келеді. Ата- ана баласын сұлу, ақылды, жақсы немесе жаман деп бөлмейді жақсы көреді ғой. Сол сияқты туған жерді адам өзі таңдап алмайды, қай жерде оның кіндік қаны тамды, сол жер оның туған жері. Ол оған қандай да болса ыстық. Туған жерінен шет жүрсе сағынады. Ол қандай әсем, табиғаты көркем жерде жүрсе де, өзінің шаңы шыққан, күні шыжыған, шаңы бораған болса да туған жерін бәріне айырбастамайды. Өйткені ол туған жер. Менің туған жерім.
Туынды сын есім.
Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған сын есімді туынды сын есім дейміз. Мысалы: таудай, өнерлі, сезгіш.
Туынды сын есім жасайтын жұрнақтар:
Есім сөздерден сын есім жасайтын жұрнақтар:
-лы, -лі, -ды, -ді, -ты, - ті
-сыз, -сіз
-ғы, -гі, -қы, -кі
-лық, -лік, -дық, -дік, -тық, -тік
-шыл, -шіл
-шаң , -шең:
-дай, -дей, -тай, -тей
-қой, -қор, -паз, -кер, -гер
-и, -ы, -і
мысалдар:
дала+лы, орман+ды
бала+сыз, үй+сіз
жаз+ғы, іш+кі, күз+гі
бала+лық, күз+дік
кек+шіл, қоғам+шыл
сөз+шең, ашу+шаң
су+дай, үй+дей, құс+тай
сәң+қой, әуес+қой
тарих+и, қазақ+ы
Үстеуден сын есім жасайтын жұрнақтар:
-қы, - кі, - ғы, - гі
мысалдар:
кеше+гі, бұрын+ғы, ертең+гі, қыс+қы
Етістіктен сын есім жасайтын жұрнақтар:
- ғақ, - гек, - қақ , - кек, - ақ, - ек
- ық , - ік, - қ , - к
- ғыш, - гіш, - қыш, - кіш
- ғыр, - гір, - қыр, - кір
- шақ , - шек
- ынды, - інді, - нды, - нді
- малы, - мелі, - палы, - пелі, - балы, - белі
- ымды, - імді, - мды, - мді
- аған, - еген
- улы, - улі
- ма, - ме, - ба, - бе, - па, - пе
- ыңқы, - іңкі, - ңқы, - ңкі
Мысалдар:
жабыс+қақ , үрк+ек
аш+ық, ақса+қ ,жет+ік
біл+гіш, айт+қыш
ал+ғыр,өт+кір, тап+қыр,мақтан+шақ , ерін+шек,асыра+нды, үй+інді,соз+балы, ас+палы,асыр+малы, көш+пелі,жара+мды, төз+імді,қаш+аған, сүз+еген,іл+улі,ас+улы, жаб+улы,қыз+ба, бөс+пе,бас+ыңқы, көтер+іңкі.