Айтыс - халық мұрасы.
Қазақ халқының екі жүзге жуық салт – дәстүрі, сенім – ырымдары, ұлттық ойындары бар, олардың әрқайсысының тәрбиелік те, танымдық та маңызы зор. Осы ретте айтыстың алар орны ерекше.
Айтыс – қазақ халқының ертеден қалыптасқан жыр жарысының бір түрі. Айтысқа суырып салма ақындар мен көркем сөз шеберлері қатысады. Айтыста ел басқарып отырған басшылардың кемшіліктері, сондай – ақ өмірдегі келеңсіздіктер ашық айтылады. Айта кететін бір жайт, айтыс бүгінгі күнге дейін жетіп, тәрбиелік мәнін жоғалтпаған жыр жарысы. «Атамұра – асыл қазына» демекші, осындай салт – дәстүрімізді дәріптеп, одан әрі жалғастыру керек.
Өткен ғасырдың 80-ші жылдары ұмыт болып бара жатқан өнер халыққа қайта қызмет көрсете бастады. Жалпы, Тәуелсіздікті дайындаған айтыс өнері болды деп айтсақ артық емес. Сонау советтік дәуірде халықты оятып, рухын көтерді. Сөйтіп, 80-ші жылдары алысқа бармайды деген өнер ХХ ғасырда өз дамуын тапты. Сосын осыншама жылдар аралығында қайта жаңғырып, өнер ретінде өсті. Салыстырмалы түрде қарасақ, 80-жылдардағы айтыс пен қазіргі айтысты салыстыруға келмейді. Өйткені, қазір айтыстың көркемдік, интеллектуалдық деңгейі өсті. Айтыс өнерінің дәрежесі жазба поэзиямен бақталаса бастады. Айтысты көтеріп берген жекелеген азаматтар бар. Кешегі 80-ші жылдары Манап Көкенов, Қалихан Алтыбаев, Көкен Шәкиев, Тәушен Әбуова, Шынболат Ділдебаев деген сияқты ескінің көзін көрген ақындар болды. Енді солардың ізіне жастар ерді.
Ата дәстүрі бойынша әрбір ұрпақ қазақтың тарихын, салт-дәстүрін, әдет-ғұрыптарын, өсиет-өнегелерін өзіне үлгі-өнеге тұтуға тиіс. Бұл болашақ ұрпағынан зор үміт күтіп отырған халқымыз үшін маңызды. Біз өз ұрпағымызды білімді де тәрбиелі, өнегелі де ізетті, мейірімді әрі қайырымды, қонақжай етіп тәрбиелегіміз келсе, халықтық салт-дәстүрге ерекше мән беруіміз керек.
"Егер мен аралда қалсам не істеймін"
Кез-келген адам өмірінде кем дегенде бір рет шөлді аралда болуды армандайды. Егер бұл тойтарыссыз тілек болса, менде үлкен қуаныш пен рахат болған шығар, мен үшін бұл арал менің қазынам болар еді. Бірақ егер бұл арал дауыл мен кемелердің апатқа ұшырауының салдарынан болған болса, онда мұндай жағдайда арал мен үшін қорқынышты және ұлылыққа айналар еді, мен онымен ортақ тіл табуым керек еді. Мұндай жағдайда сіз өзіңізді өте оңай түсінесіз, өйткені менен басқа ешкім болмайды, тіпті сөйлесетін, кеңес сұрайтын ешкім де жоқ. Әрине, бұл өте қызықты саяхат, ол көптеген шытырман оқиғаларға толы, бұл өздерін нағыз қарабайыр адам ретінде сезінудің мүмкіндігі. Әрине, мұндай аралда еш қиындықсыз, әсіресе қаланың қарбаласынан шыққан адам үшін. Өзіңізді арал мен тамақсыз, сусыз және қажетті құрал-жабдықсыз табу - өте күрделі мәселе. Бірақ егер сіз сабырлы түрде әрекет етіп, үрейленбейтін болсаңыз, онда мұндай приключение өте қызықты және көңілді болады. Тамақ іздеу, өйткені бұл тұтас өнер, сіз құсты, аңды немесе балықты аулай білуіңіз керек, ал қармақ пен қақпансыз мұндай тапсырма жүз есе күрделене түседі. Бірақ мен бірінші болып таза су табу болар едім, бұл аралдағы адам үшін ең маңызды нәрсе. Табиғи баспана, үңгір немесе құлаған ағашты іздеуге тырысу керек еді, оны жақсартуға және оны жел мен жаңбырдан қорғауға болады. Мұндай сапар маған өзімді, не істей алатынымды, мұндай жағдайда өзім не істей алатынымды жақсы түсінуге мүмкіндік береді. Бұл маған өзіңізбен жалғыз қалудың қандай екенін түсінуге мүмкіндік берді, өйткені қалада оны сезу мүмкін емес.
Объяснение:
