ІV ТОҚСАН БОЙЫНША ҚАЗАҚ ТІЛІ ПӘНІНЕН
ТОҚСАНДЫҚ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
Тапсырмалар ( барлығы- )
1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқы.
Марс «Қызыл ғаламшар» деп аталады*. Оның бетін қызыл* түсті тозаң жауып тұрады. Ал жел тұрған кезде сол тозаң көтеріледі де, қызыл бұлтқа айналады.Марстағы жартастардың құрамында темір* көп. Сол темір тотыққан кезде қызыл түске енеді.
Ғалымдар Марста тіршілік болуы мүмкін деп зерттеу жасап жатыр.
А) шартты белгімен жұмыс жаса. * белісімен тұрған сөздерге сұрақ қойып, қай сөз табынан екенін анықта. ( )
Жұлдызшамен тұрған сөз Сұрағы сөз табы
аталады Не істейді? Етістік
қызыл Қандай? Сын есім
темір Не? Зат есім
Ә) Егер Жер бетінен темір жойылып кетсе, не болуы мүмкін деп ойлайсың? ( )
Жер бетінде темір жойылып кетсе - темір жол да, поездар да , машиналар да жоқ болып кетеді. Адам денесіндегі 3 грамм темір жойылса , тіршілігін тоқтатып , өліп қалар еді. Бұл өте қорқынышты.
Б) Мәтіндегі соңғы пікірді оқы. Оның ақиқат немесе жалған екеніне тұжырымда.( ) ( )
Ақиқат Жалған
*
2-тапсырма ( )
«Болашағым» сөзін септе.
Атау септігі: болашағым
Ілік септігі: болашағымның
Барыс септігі: болашағыма
Жатыс септігі: болашағымда
Табыс септігі: болашағымды
Шығыс септігі: болашағымнан
Көмектес септігі: болашағыммен
Объяснение:
Жан – жануарлар туралы мақал – мәтелдер (орысша аудармасымен).
Жетім қозы маңырауық - Ягненок-сирота блеет без конца
Түйе — байлық, қой — мырзалық, жылқы — сәндік. - Верблюд — богатство, овцы — щедрость, кони — красота.
Төлден мал өседі, шыбықтан тал өседі. – Скот растет с приплода, а дерево – с прутика.
Қойың болса, қора табылар. – Будут овцы, найдется и хлев.
Көрмес түйені де көрмес. - Кто не хочет видеть, тот и верблюда не заметит.
Қуырдақтың көкесін түйе сойғанда көрерсің - Настоящий куырдак увидишь, когда забьют верблюда (намек на нечто большее, чем то, что уже случилось)
Нар жолында жүк қалмас. - На пути верблюда груз не залежится.
Теке — тұрыққа, азамат — ұрыққа - Козел тянется к месту обитания, молодец — к своему племени.
Ешкі егіз тапса, шошқа сегіз табады. - Если коза приносит по двойне, то свинья — по восемь.
Ешкі еті — ем, теке еті — жел. - Мясо козы — лекарство, мясо козла — ерунда (ветер).
Ешкі болсын, теке болсын, балаларға сүт болсын - Пусть хоть что, но было бы с пользой (пусть хоть коза или козел будет, для детей было бы молоко).
Қойшы көп болса, қой арам өледі. - Когда пастухов много, овцы с голода дохнут (у семи нянек дитя без глазу).
Той өтті - қой бітті. – Закончился праздник, закончились и бараны.
