ұлы жібек жолы – қытай жерінен басталып, қиыр шығыс пен еуропа елдеріне беттеген керуен жолы. бұл жолдың басым бөлігі орта азия мен қазақстан жерінің үстімен өтті.
жібек жолы б.з.д iii ғасырда сауда магистралі ретінде пайда болып, xvi ғасырға дейін қызмет етті. жібек жолының бойында орналасқан көне қалалар бірталай соғыс, өрт, аштық, апат-ойрандардың куәсі болды.
ұлы жібек жолы арқылы тек сауда жүйесі қана қоймай, шығыс пен батыс өркениеті тоғысып, мәдениет және дипломатиялық қарым-қатынас орнады.
vi-vii ғасырларда қытайдан бастау алған керуен жетісу мен оңтүстік қазақстан даласын кесіп өтетін. отырар, тараз, сайрам (испиджаб), түркістан (яссы), суяб, ғұн т.с.с көне қалалар тек сауда ғана емес, мәдениет және ғылым орталықтары болды.
ертеде тараз қаласындағы сауда базарын көргендер «тараз базары – әлем айнасы» дейтін. себебі, бұл жақта кез келген дүниені айырбастауға, сату мен сатып алуға болатын. мыстан жасалған тұрмыстық бұйымдар мен қару-жарақтар, киім-кешек пен ер-тұрмандар саудаға түсетін
– Құрамында көмекші есім сөз бар жұмбақтар:
1.Үстіне тігіп көк шатыр,
Астында қызыл дәу жатыр. (Қызылша)
2.Сырты жасыл қатты
Іші қызыл тәтті. (Қарбыз)
3.Талдың басында, жемі бар қасында, Там тұр саялы, достары аялы. (Құс ұясы)
4.Үсті тас,асты тас,
Ортасында піскен ас. (Нан)
Бұл жұмбақтардағы көмекші есімдер:үстіне,астында,сырты,іші,басында,қасында,үсті,асты,ортасында.
– Құрамында көмекші есім сөз бар өнер туындыларының аты:
“Күн астындағы Күнікей қыз” ертегісі, Абай Құнанбайұлы “Көлеңке басын ұзартып” өлеңі,Сәкен Сейфуллин “Тау ішінде” әні және т.б.
– Құрамында көмекші есім сөз бар мақал-мәтелдер:
1. Бітер істің басына,
Жақсы келер қасыңа.
2.Дос болмас сыртта жүріп мақтамаса,бірін-бірі жамаңдықтан сақтамаса.
3.Отан от басынан басталады.
Көмекші есімдер:басына,қасыңа,сыртта,басынан.
– Құрамында көмекші есім сөз бар жаңылтпаштар:
1.Құман от басында,
Жүген ат басында.
От басынан құманды алыс
тастасын ба?
Ат басынан жүгенін ап,
ноқта салсын ба?
2.Бұл қар – сүр қар
Сүр қар – кір қар
Үстінде ойнама,
Үстіңді былғар.
Көмекші есімдер:басында,үстінде.
– Құрамында көмекші есім сөз бар бірнеше сөйлем (8 сөз):
1.Сөздің басы сол жаңа ауыл мұғалімінен басталған еді.
2.Оның үстіндегі көк көйлегі әдеміше, ыңғайлы тігілген екен.
– Құрамында көмекші есім сөзге аяқталған бірнеше сөйлем:
1.Оған бәрінен бұрын ұнағаны – үйдің іші.
2.Анадайдан көрініп тұрған ол – тау шеті.
