«Ғылым таппай мақтанба...» — Абайдың 1886 ж. жазылған өлеңі. Көлемі 77 жол. Абай өз заманындағы жас ұрпаққа, «көкірегі сезімді, кеңілі ойлы» адамдарға үміт артып, олардың жүрегін оятып, оларды өзінің озат мақсат-мұраттарына тартуға ұмтылды. Жастардың өнімді еңбек етіп, ғылым мен білімге ұмтылуы, алға қойған мақсатқа жетуде табандылық көрсетуі, міне, осындай асыл қасиеттерді уағыздау Абайдың бүкіл шығармашылық жолының негізгі идеялық-тақырыптық үзілмес желісінің біріне айналды. Ақын талантты, өнер іздеген жандар туралы айрықша зор сүйіспеншілікпен айта отырып, олардың алға қойған зор мақсатқа жету жолындағы күресте табандылық, жігерлілік көрсететініне үлкен сенім білдіреді. Абайдың бүл өлеңінен ғылымды үйренетін жастар өзінің алдына қандай мақсат қоюға тиісті екені туралы мәселе оны аса қатты толғандырғанын көреміз. 1909 жылғы жинақ пен 1922 ж. Қазанда жарық көрген басылымдарда бұл шығарманың кейінгі жылдарда бөлек туынды саналып жүрген «Интернатта оқып жүр...» дейтін өлеңге қосылып, біртүтас шығарма болып келетіні де тегін болмаса керек. Қазақ жастарын білім-ғылым үйренуге шақыру - «Интернатта оқып жүр» өлеңінде де ең өзекті идея. Мұнда ақын еңбексіз, ықылас-ынтасыз, мехнатсыз нағыз ғылым-білім қолға түспейді дей келіп, одан ары бірден негізгі ой желісін үздіксіз өрбітіп, оқудағы мақсат не, алған білімді не қажетке жұмсау керек, не істеу, қандай қызмет атқарған жөн болады деген мәселелер төңірегінде сез қозғайды. Ал мына өлеңдегі:
Объяснение:
Берілген сөздердің антонимдері:
өткір – дөкір/өтпес (ауыспалы мағынада «өткір» болса, антонимі: жасық болады);
айбынды-қорқақ;
батыр – сужүрек;
күшті - әлсіз;
қос - бөлек/біреу;
солғын – балғын;
бірлік – алауыздық;
бақ – бақытсыздық;
жауыз – мейірімді;
бағасыз – құнды;
белгі –––
ұзақ – қысқа;
тарау – жиналу, қосылу, шырқамау, тарамау;
тарту – тартпау, шекпеу, сыйламау, ұқсамау, тежемеу, тізгіндемеу.
Берілген сөздердің синонимдері:
Өткір – үшкір (ауыспалы мағынада болса, батыл, бетті, жүректі, өжет, өр, өтті, тәуекелшіл);
Айбынды – айбарлы, айбатты, айдынды;
Батыр - ер, қаһарман;
Күшті - әлді, әлуетті, белді, жігерлі, қабырғалы, қажырлы, қайратты, қарулы, қарымды, қауқарлы, қуатты, құдіретті, мелжемді, мықты;
Қос - екі, жұп; сыңар;
Солғын - бәсең, көмескі, нәзік;
Бірлік - ауызбіршілік, бүтіндік, ұжым, ұйымшылдық, ынтымақ;
Бақ – бақыт, бау, береке, құт, талай, ырыс;
Жауыз – бұзық, кәззап;
Бағасыз – құнсыз;
Белгі – таңба, ишара, ишарат, нышан, нышана, тұспал;
Ұзақ – алшақ, алыс, аулақ, жырақ, қашық, қиыр, қиян, қырым, шалғай, шет, шыған, шырқау;
Тарау – азғындау, азу, ару, арықтау, ашаңдау, бытырау, жүдеу, кілмию, кірбию, кіртию, сала, солу, таралу, тарқау, тармақ, шашырау, ыдырау;
Тарту (бұл сөздің 20-ға жуық түрлі мағынасы бар. Синонимдер де түрлі мағынасына қарай жазылған). - айнымау, ауыздықтау, осу, тежеу, тізгіндеу, тілу, ұқсау, шегу, шықпырту.
Жылампаз-эвфемизм
Биелі кедей-эвфемизм
Қызылөңеш-дисфемизм
Оқыс сөйлейтін-эвфемизм
Пысқырма-дисфемизм
Оттай берсін-дисфемизм