Достар, бейбіт болашақты орнату үшін тәуекелге бел буып, майданды кешіп, қаны мен жанын сарп еткен "Шығыстың қос жұлдызының" бірі Әлия Молдағұлова туралы біраз мәлімет алған болсаңыздар, 9 мамыр - Жеңіс күнінің қарсаңында сол жұлдыздың келесі сыңары, елі үшін егескен қаһарман апамыз Мәншүк Мәметова туралы әңгімелеп берсек дейміз.
1922 жылы Орал облысы, Орда ауданында Мәметовтер отбасында Жиенғалидың Мәнсия атты қызы дүниеге келеді. Анасының еркелетуінше, ол - «Моншағым» екен. Кейіннен Мәншүк аталып кеткен ерке арудың жиырмадан астам жылдан соң, ержүрек қыз атанып, тарихта қаларын кім білген?!. Ата-анасынан ерте айрылған ару қыз жастық шағын да тәрк етті. Алматы медициналық институтында оқып жүрген шағында жау жақтан ескен соғыстың ызғарлы желі жас қайыңның жапырағындай жайқалған бойжеткенді жұлып түсіреді. Халқына төніп тұрған қауіпке жаны шыдамай, дамыл таппастан әскерге өзі сұранып, жоғарыға мынадай өтініш жазады: «Фашистерді жою үшін майданға жіберетін менің ағайым да, апайым да жоқ, сондықтан өзімді жіберіңіз». Ел үшін қан төгіп, жан беріп жатқан отандастарына қалай да өз жәрдемін бергісі келген ниетпен, 1942 жылдың тамыз айында «Қызыл армия» қатарына алынды.
Осылайша, Отанды артқа тастап, ерлермен қатарласып жүріп жаумен алысты. Әйелмін деп әлсіздік танытпады, жаспын деп соғыс жалынын жатырқамады. Бар арманы – қалайда жеңіске жету! Талай зобалаңды бастан өткерді, ерлермен бірге жер бауырлап жүріп су кешті, ну орманды артқа тастап, басын отқа да салды, суға да батырды.
1943 жылдың 15 қазанында Псков облысындағы Невель қаласын босату үшін Изоча станциясындағы 173,7 биіктігінде қантөгіс соғыс болды. Сол күні Мәншүк жан серігі - пулеметімен дамылсыз оқ атып, ерен ерлік көрсетті. Жауыз жаудың Мәншүкке қарсы атқан оғы оның ажал оғы болып, өрімдей қызды қыршыннан қиып түсті.
«Отан үшін, әкем үшін...» деп қан майданға аттанған ержүрек ару қыздың артында аңыз боп ерлігі қалды. Өзгеде кездесе бермейтін өрлік пен батырлық, қайсарлық пен өжеттілік Мәншүктің ғана жүрегіне тән еді. Себебі ол қазақтың маңдайына жарқырап біткен жарық жұлдызы, мыңдар мен миллиондардың бірі... Ол кешкен аз ғұмыр өте мәнді өтті. Себебі оның жаны біздерге жеңіс алып берді. Халқы үшін ерен еңбек сіңіріп, әр кезеңде келер ұрпақтың санасынана өшпейтіндей дара жолы бар қазақтың қос қарлығаштай батыр арулары бүгінде тыныш заманның тәуелсіз төрінде ескерткіш болып қана тұр... Екі ержүрек апаларымыздың ескерткішін көргенде, жанынан бей-жай өте алмайсың. Олардың бейнесіне қарап тұрып, сол зұлматтың ызғарын сезініп, жан түршігерлік соғысты көріп тұрғандай күй кешесің. Өзгелердікінен өзгеше жүрегі бар мәрт арулардың жүрек соғысының дүрсілін естігендей болып, қайсар қыздардың рухына тәу етіп тұрғаныңды байқайсың. Сөйтесің де, өр апалардың өжеттілігіне басыңды иіп, батырлығына тәу етесің. Ескерткіштен ұзап бара жатып, осындай тұлғалардың жанымен, бабалардың қанымен келген жеңісті күндердің баянды болғанын тілейсің.
Мектепте берілетін білім негіздері – мейілі ауызша, мейілі жазбаша болсын, бәрі де тіл арқылы меңгертіледі. Оқушылар ана тілін жақсы білуі, тіл байлығының мол және сауатының жоғары болуы – ғылымның басқа салаларын терең білуіне, ақыл - ойының кеңеюіне жол ашады. Сондықтан тіл мен әдебиет пәні мұғалімдеріне жүктелер жауапкершілік пен атқарар істің жүгі жеңіл емес екені баршамызға мәлім. Оқушы айтайын деген ойын дұрыс жеткізе білу керек. Сол үшін әр сабақта тіл дамыту жұмыстарын өткіземіз. Тіл дамыту жұмыстары ауызша да, жазбаша да болады.
Ал, осы «Шығармалар жинағына» Қосағаш ауданындағы оқушыларға шығарма жазуда үлгі болсын деп жинақтап отырмыз. Осындай жинақтардың жоқтығынан оқушыларымыз шығарма жазуға шорқақ. Сол себептен шәкірттерге үлгі болсын деген мақсатпен осы үлгіні жазуға ойландық. Осында шығарманы рәсімдеуге қойылатын қандай талаптар бар екенін, қалай жазу керектігін көрсетуде. Ұлы Абай қарасөздерін жазғанда: «Кімге қажет болса, сол жазып алсын, не оқып көрсін, керегі жоқ десе, өз сөзім өзімдікі» деген еді. Әрине, Абай Құнанбаев - теңдесі жоқ ғұлама. Бірақ болмасаң да ұқсап бақ дегендей, осы жинақ Қосағаш ауданында қазақ тілін білемін деген жас шәкірттерге өте пайдалы демекпіз. Сонымен бұл жинаққа Халықаралық олимпиадаларға қатысып, жүлделі орындарға ие болған оқушылардың да шығармалары еніп отыр. Үлгі болсын деген мақсатпен Қазақстанда тұратын отандастарымыздың да шығармаларын кіргізіп отырмыз.
Kazakh National Games held a large and important role in the life of the Kazakh people. They are known to raise the mood, enhanced strength, agility and endurance. Most often, these games were adversarial.
Kokpar. This game involved two groups of riders. At a distance of 50-60 paces from the competing apparent Hulk kid (kokpar). Who first raise the carcass from the ground, the other horsemen were supposed to be her pick. Thus began a fight between players, which could continue into the evening. When the two teams play kokpar, WINS that group, which was the first player to reach the finish line. In this competition horsemen demonstrated agility, strength, accuracy, ability to stay in the saddle.
AK-sүjek White bone. AK sujek usually played in the summer in the light nights, when the bright moon. Take part in the game as the young horsemen and women and children. The essence of the game was to find cattle bone. Participants in the game are divided into 2 groups. Leading throwing a bone, which had carefully follow players. When we hear the command "Search!", all rush to look. The Finder of its player, loudly Announces: I found! and runs toward the start. Other players try to catch up. In the end, the team that WINS with bone comes before the launch.
Kazakh National Games are closely connected with the art of the people, especially the tradition and heritage of the people. It is here that have been seen and are a lot of capable and talented people.
Kazakh National Games held a large and important role in the life of the Kazakh people. They are known to raise the mood, enhanced strength, agility and endurance. Most often, these games were adversarial.
Kokpar. This game involved two groups of riders. At a distance of 50-60 paces from the competing apparent Hulk kid (kokpar). Who first raise the carcass from the ground, the other horsemen were supposed to be her pick. Thus began a fight between players, which could continue into the evening. When the two teams play kokpar, WINS that group, which was the first player to reach the finish line. In this competition horsemen demonstrated agility, strength, accuracy, ability to stay in the saddle.
AK-sүjek White bone. AK sujek usually played in the summer in the light nights, when the bright moon. Take part in the game as the young horsemen and women and children. The essence of the game was to find cattle bone. Participants in the game are divided into 2 groups. Leading throwing a bone, which had carefully follow players. When we hear the command "Search!", all rush to look. The Finder of its player, loudly Announces: I found! and runs toward the start. Other players try to catch up. In the end, the team that WINS with bone comes before the launch.
Kazakh National Games are closely connected with the art of the people, especially the tradition and heritage of the people. It is here that have been seen and are a lot of capable and talented people.
9 мамыр. Мәншүк Мәметова
Достар, бейбіт болашақты орнату үшін тәуекелге бел буып, майданды кешіп, қаны мен жанын сарп еткен "Шығыстың қос жұлдызының" бірі Әлия Молдағұлова туралы біраз мәлімет алған болсаңыздар, 9 мамыр - Жеңіс күнінің қарсаңында сол жұлдыздың келесі сыңары, елі үшін егескен қаһарман апамыз Мәншүк Мәметова туралы әңгімелеп берсек дейміз.
1922 жылы Орал облысы, Орда ауданында Мәметовтер отбасында Жиенғалидың Мәнсия атты қызы дүниеге келеді. Анасының еркелетуінше, ол - «Моншағым» екен. Кейіннен Мәншүк аталып кеткен ерке арудың жиырмадан астам жылдан соң, ержүрек қыз атанып, тарихта қаларын кім білген?!. Ата-анасынан ерте айрылған ару қыз жастық шағын да тәрк етті. Алматы медициналық институтында оқып жүрген шағында жау жақтан ескен соғыстың ызғарлы желі жас қайыңның жапырағындай жайқалған бойжеткенді жұлып түсіреді. Халқына төніп тұрған қауіпке жаны шыдамай, дамыл таппастан әскерге өзі сұранып, жоғарыға мынадай өтініш жазады: «Фашистерді жою үшін майданға жіберетін менің ағайым да, апайым да жоқ, сондықтан өзімді жіберіңіз». Ел үшін қан төгіп, жан беріп жатқан отандастарына қалай да өз жәрдемін бергісі келген ниетпен, 1942 жылдың тамыз айында «Қызыл армия» қатарына алынды.
Осылайша, Отанды артқа тастап, ерлермен қатарласып жүріп жаумен алысты. Әйелмін деп әлсіздік танытпады, жаспын деп соғыс жалынын жатырқамады. Бар арманы – қалайда жеңіске жету! Талай зобалаңды бастан өткерді, ерлермен бірге жер бауырлап жүріп су кешті, ну орманды артқа тастап, басын отқа да салды, суға да батырды.
1943 жылдың 15 қазанында Псков облысындағы Невель қаласын босату үшін Изоча станциясындағы 173,7 биіктігінде қантөгіс соғыс болды. Сол күні Мәншүк жан серігі - пулеметімен дамылсыз оқ атып, ерен ерлік көрсетті. Жауыз жаудың Мәншүкке қарсы атқан оғы оның ажал оғы болып, өрімдей қызды қыршыннан қиып түсті.
«Отан үшін, әкем үшін...» деп қан майданға аттанған ержүрек ару қыздың артында аңыз боп ерлігі қалды. Өзгеде кездесе бермейтін өрлік пен батырлық, қайсарлық пен өжеттілік Мәншүктің ғана жүрегіне тән еді. Себебі ол қазақтың маңдайына жарқырап біткен жарық жұлдызы, мыңдар мен миллиондардың бірі... Ол кешкен аз ғұмыр өте мәнді өтті. Себебі оның жаны біздерге жеңіс алып берді. Халқы үшін ерен еңбек сіңіріп, әр кезеңде келер ұрпақтың санасынана өшпейтіндей дара жолы бар қазақтың қос қарлығаштай батыр арулары бүгінде тыныш заманның тәуелсіз төрінде ескерткіш болып қана тұр...
Екі ержүрек апаларымыздың ескерткішін көргенде, жанынан бей-жай өте алмайсың. Олардың бейнесіне қарап тұрып, сол зұлматтың ызғарын сезініп, жан түршігерлік соғысты көріп тұрғандай күй кешесің. Өзгелердікінен өзгеше жүрегі бар мәрт арулардың жүрек соғысының дүрсілін естігендей болып, қайсар қыздардың рухына тәу етіп тұрғаныңды байқайсың. Сөйтесің де, өр апалардың өжеттілігіне басыңды иіп, батырлығына тәу етесің. Ескерткіштен ұзап бара жатып, осындай тұлғалардың жанымен, бабалардың қанымен келген жеңісті күндердің баянды болғанын тілейсің.