Күшігім еркелей білетін,
Кейде ол шәуілдеп үретін.
Жата қап аяғын көтерсе
Көргендер еріксіз күлетін.
Тойған соң томпайып жататын,
Бір тәтті ұйқыға бататын.
Түсінде мысықпен алысып,
Жүретін бөлмеде жарысып.
Қарасам, міне енді өсіпті,
Ит бопты кәдімгі қабаған.
Әуелі өзіме өшікті
Күнәм жоқ бір рет сабаған.
Мақтайды біреулер даурығып,
Қасқыр деп итімді қабаған.
Мен жүрмін кете алмай айығып,
Өз итім түсірген жарадан,
***
Отырсам үндемей үйімде,
Тоқмейіл, ақпейіл күйімде.
Келуші көбейіп кетеді
Шашымның ағынан сүюге.
Мақтауға бәрі әзір, жайдары
Мейрімнің ағаға шегі жоқ.
Ақтарар сырларын қайдағы,
Бірінің дығы жоқ, кегі жоқ.
Сәл ғана өзгеріп қалпымнан,
Әділдік сөйлесем болғаны,
Біреуі алып қап алқымнан,
Союға әзір тұр қалғаны...
Тойған соң жататын пырылдап
Мен мысық емеспін, достарым,
Жан болып жүрген сон, шырылдап
Айтамын арымның қосканын
Таза ауа–денсаулық кепілі. Әр адам тәулігіне бірнеше мың литр ауа жұтады.Ауа мөлдір түссіз.Ауаның пішіні жоқ. Ең алдымен ауадағы оттегі өкпеге барады, ол бүкіл ағзаға тарайды. Зиянды заттармен тыныс алған адам тез шаршайды. Ол әр түрлі ауруларға шалдығуы мүмкін. Адам жақсы демалуы үшін оған таза ауа қажет. Теңіз жағалауында, орман ішінде таза ауа болады. Ауаға зиян келтіретін экологиялық жағдайлар болады.
Ал жер бетіндегі ауа құрамында денсаулыққа зиянды қоспалар араласып жүреді. Әсіресе өндірістік қалаларда ауа көп ластанады. Ауаның тазалығын сақтауы үшін ірі кәсіп орындар фабрика, зауыттар, жылу орталықтарының моржаларына қондырғылар орнатылады.Бензинмен жүретін көліктер көп мөлшерде ұлы заттарды бөліп шығарады. Айналадағы ауаның тазалығын сақтауда көгалдандыруды маңызы зор.
Өсімдік ауа құрамындағы көмірқышқыл газын, зиянды заттарды, шаңды жұтып оның орнына оттегі бөліп шығарады. Әр адам жасыл өсімдіктерді отырғызуға атсалысуы керек.
Экологиялық жағдайлар
Табиғаттың әр – түрлі құбылыстар болады. Мысалы, отын жанғанда, завод, фабрикалар жұмыс істеп тұрғанда аз мөлшерде кездейсоқ газдар ауаға таралуы мүмкін. Ал көмір бензин және т.б. отындар толық жанбаса ауаға күйе, иіс газы, тағы басқа газдар таралады. Көліктерді қозғалтқыштары да ауаға улы газдар таратады, бұл газдар да қоршаған ортаның бүлінуіне әкеліп соғады. Кез-келген жерге қоқыс тастау. Бұлардың барлығы ауаны ластайды. Ауаны ластанудан сақтау. Кез-келген жерге қоқыс тастамау. Табиғатқа көгалдандыру жұмыстарын жүргізу. Өсімдіктермен жан –жануарларды қорғауымыз керек.
Мухтар Магауин – народный писатель Казахстана. Родился 2 февраля 1940 года Шубартауском районе Семипалатинской области. В 1962 году окончил филологический факультет Казахского государственного университета им. С. М. Кирова (ныне им. аль-Фараби), в 1965 году – аспирантуру (там же). Кандидат филологических наук (1967). Трудовой путь М. Магауин начал в 1965 году, работал заведующим отделом литературной критики газеты «Қазақ әдебиеті». В 1967–1981 годы он заместитель главного редактора в издательстве «Жазушы». Работая старшим научным сотрудником в Институте литературы и искусства им. М. Ауэзова при Академии наук КазССР, он читал лекции по спецкурсу «Казахский фольклор и история казахской литературы» в Литературном институте им. М. Горького в Москве.
В 1983–1984 годы на свободной творческой работе, 1984–1986 годы М. Магауин — главный редактор издательства «Жазушы»; в 1987 году — на свободной творческой работе, с 1988 года — главный редактор журнала «Жұлдыз», секретарь правления Союза писателей Казахстана.
На страницах печати произведения М. Магауина впервые появились в 1959 году. В 1960 году он издал научную монографию «Қобыз сарыны». После этого писатель обратился к художественной прозе: роман «Көк мұнар» (1972), повесть «Бір атаның балалары», исторический роман-дилогия «Аласапыран» (1980–1982), роман «Шакан Шері», автобиографический роман «Мен», рассказы «Құмырскакырғын», статьи «Ұлтсыздану ұраны» и другие" и другие.
М. Магауин не только замечательный писатель, но и прекрасный переводчик. Его перу принадлежат переводы на казахский язык сборника избранных рассказов С. Моэма, роман Г. Хаггерта «Копи царя Соломона» и др. Отличительной чертой таланта Мухтара Магауина является стремление не только глубоко познать историю своего народа, но и правдиво отразить ее в литературных трудах. В исторических, художественных произведениях писатель воспроизводит неповторимый колорит того или иного исторического периода, жизнь людей, их обычаи и обряды, мечты и стремления. В 1997 году мэтр казахской литературы, народный писатель Казахстана Мухтар Магауин был признан лучшим писателем тюркского мира и стал лауреатом престижной международной премии Фонда деятелей искусств и писателей Турции «За заслуги перед тюркским миром». Премию М. Магауину вручил в Анкаре 7 мая 1998 года лично президент Турецкой Республики Сулейман Демирель.
В 2002 году вышел в свет 13-томный сборник произведений М. Магауина, многие из которых переведены на русский язык, изданы на иностранных языках. Писатель является Лауреатом Государственной премии Казахской ССР им. Абая.