Тіл туралы диалог (мақал - мәтелдермен).
- Айбибі, не істеп отырсың? Өзіңмен – өзің сөйлесіп отырсың ба?
- Жоқ, Мақпал. Түрік тілінен жаңа сөздерді жаттап, қайталап отырмын.
- Сен түрік тілін де оқып жүрсің бе?
- Ия.Менің үлкен ағам қазақ – түрік лицейінде білім алады ғой, білмеген нәрселерімді сұрап, ағамнан үйренемін. "Өз тілің - бірлік үшін, өзге тілің - тірлік үшін" деген мақал осы ретте дәл айтылған деп есептеймін.
- Қандай керемет! Ал мектепте ше, ағылшын тілін де қатар оқисың ба?
- Ия. Дәл солай.
- Қиын ғой, бірнеше тілді қатарынан меңгерген... Қалай шатаспайсың?
- Ынтаң болса, ештеңе де қиын емес. Мен керісінше көп нәрсе білгім келіп, жаңа білім алуға құштармын! "Тіл - достықтың алтын көпірі" дегенді есте ұстаған жөн.
- Мен саған қызыға қарап тұрмын... Өзім ағылшын тілін онша білмейтін едім.
- Мектепте жақсылып оқып алғаның абзал. Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев 2007 жылғы «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты халыққа кезекті жолдауында үш тұғырлы тіл жобасын кезеңдеп іске асыруды ұсынған болатын. Бұл жағдайда Қазақстан бүкіл әлемге халқы үш тілді пайдаланатын мәдениетті ел ретінде танылады. Бұл тілдер: қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс тілі – ұлтаралық қатынас тілі және ағылшын тілі – халықаралық бизнес пен экономика тілі.
Болашақ осы үш тілді қатар, жетік меңгерген жастарымыздың қолында болмақ. Себебі қазіргі жаһандану заманында бәсекеге барынша қабілетті жастардың болашағы жарқын болмақ. Мен өз болашағымда шет тілдерімен байланыстырамын. Халқымыздың «Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте» деген мақалы - менің өмірлік ұстанымым.
- Жақсы, Айбибі. Енді саған ұқсап, шет тілін ден қойып оқитын боламын!
1. Тіл дыбыстарын зерттейтін тіл білімінің саласы қайсы?
С) Фонетика
2. –шы, -ші жұрнақтары ақылы қандай сөздері жасалатынын анықтаңыз
С) мамандық атаулары
3. Жалғаудың түрің көрсетіңіз.
С) 4
4. Жалпы зат есімді табыңыз.
А) Орындық
5. Кімді? Нені? – қай септіктің сұрақтары екенін белгілеңіз.
Д) Табыс
6. Сын есімді табыңыз.
Е) Көкшіл
7. Сан есімді сөз тіркесін табыңыз.
С) Екі мұғалім
8. Есімдік пен зат есімнен тіркескен сөз тіркесін табыңыз.
Д) Бұның кітабы
9. Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелерінің санын табыңыз.
А) 3
10. Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелерінің санын табыңыз.
А) 3
11. Ол 1894 жылы туды. 1894 жылы сөйлемнің қай мүшесі екенін көрсетіңіз.
Е) Пысықтауыш
12. Антоним сөздерді табыңыз.
В) Алыс, жақын.
13. Сөйлемнің дұрыс аудармасын табыңыз. Самат – ұқыпты оқушы.
С) Самат – аккуратный ученик.
14. Тек жіңішке дауысты дыбыстарды көрсетіңіз.
Д) ә, ө, і.
15. Түбір жуан сөздерді көрсетіңіз.
А) Аула, ағаш.
16. Үнді дауыссыз дыбыстарды атаңыз.
С) м, ң, л
17. Ұяң дауыссыз дыбыстан басталатын сөзді көрсетіңіз.
С) Ғарыш
18. Туынды зат есімді көрсетіңіз.
С) Егінші, бұрғы
19. Сан есімнің сұрағын табыңыз.
Д) неше? қанша?
20. Тиісті есімдікті табыңыз. Асқар, Абай, Айгүл - ... біздің үйге келді.
С) Бәрі
2.таны
3.жауар
4.суйен
5.бол
6жатпайды