Ақтау қаласының өмірге келу тарихы туралыАқтау қаласының өмірге келу тарихы XX ғасырдың 40 жылдарының аяғы, 50-жылдарының басында екінші дүние жүзілік соғыстағы одақтас елдер – КСРО мен Америка Құрама Штаттары жанталаса атом қаруымен қарулана бастаған қырғи-қабақ соғыс дәуіріндегі саяси жағдаймен тығыз байланысты.Қысқа мерзім ішінде КСРО-ның сенімді ядролық қорғанысын құру мәселесі уран рудасына деген қажеттілікті алға тартты.1942 жылдың 28 қыркүйегінде КСРО Мемлекеттік қорғаныс комитетінің «Уран өндіру жөніндегі жұмысты ұйымдастыру туралы» қаулысы қабылданып, КСРО Ғылым Академиясы жанынан атом ядросының арнайы зертханасын ашу міндеттелді, барлық геологиялық ұйымдар радиоактивті рудаларды іздеуге жұмылдырылды.КСРО Мемлекеттік қорғаныс комитеті 1944 жылдың 8 сәуіріндегі қаулысымен КСРО Халық Комиссарлар Кеңесі жанындағы геология мәселелері жөніндегі Комитеттің алдына Орта Азия, Казақстан, Батыс және Шығыс Сібір аймақтарынан уран кен-орындарын іздеуді ұйымдастыру міндетін қойды. Осы жылдың мамырында министрліктер мен ведомстволардың геологиялық басқармаларында арнайы топтар, партиялар мен отрядтар құрылып, алдымен тау жыныстарының, кендерінің коллекцияларына тексеру жұмыстары басталады.1945 жылдан бастап атом энергиясын игеру кең ауқымда жүргізіле бастаса да, елді табиғи уранмен қамтамасыз ету шешілмеген мәселенің бірі болып қала берді. И. В. Курчатовпен қатар кеңестік атом жобасының басты жетекшілерінің бірі ретінде КСРО орта машина жасау министрі Е. П. Славский «… алғашқы реакторға елде бар уран кенінің қоры түгелге жуық салынды. Реактордың әрі қарай жұмыс жасауы үшін қажетті уран тапшы еді…»,- деп еске алады. Осы уақытқа қарай КСРО-да бірнеше радиоактивті кен орындары белгілі бола тұра, олардың бәрі уран қорының аздығына байланысты атом өнеркәсібінің шикізаттық негізі бола алмады. Осындай жағдайда КСРО Халық Комиссарлар Кеңесі 1945 жылдың қазан айында радиоактивті шикізатты іздеу, барлау мақсатында өндірісті шоғырландыру және мамандандыру туралы қаулы қабылдап, барлық күшті атом өнеркәсібін аяққа тұрғызу үшін шикізатпен қамтамасыз етуге жұмылдыруға шақырды. Осы қаулымен мемлекеттік геология комитетінің құрамында алғашқы Бас геологиялық барлау басқармасы құрылып, 1946 жылдың сәуіріне қарай бүкіл ел территориясында геологиялық барлау, тексеру жұмыстарын жүзеге асыратын 270 арнайы далалық геологиялық партияларды құру жоспарланды.«Уран» стратегиясы 1946-1947 жж. алғашқы нәтижесін бере бастады: уран кен орындары орналасқан бірнеше жаңа аудандар анықталды.Алғашқылардың бірі болып, 1950-жылдары Маңғышлақта Меловое мүйісінде бірнеше жаңа уран кен орындары ашылды, оларды ашушылар қатарында – Л. Н. Скосырев, Н. М. Шармин, Ю. Н. Тереховтар болды.Е.П.Славский «…уран рудасы мұнда аса бай болмаса да, кешенді. Уранды осы жерден байыту оған деген аса мұқтаждықтан ғана туындады. Бұл – шөл далада жаңа қала салудың алғы шарты болды…»,- деп бірнеше жылдар өткен соң ғана қаланың салыну тарихының бір құпиясын ашады. «…Жеті жылдықтың кейінгі екі жылында біз химия өнеркәсібінің дамуына баса назар аударуымыз қажет, және тек қана минералды тыңайтқыштар өндірісі саласы ғана емес, сонымен қатар синтетикалық материалдар, талшықтар, синтети-калық тері, техника үшін және тұрмыс қажеттіліктері үшін пластмасса өндіру жолға қойылуы тиіс. Химия өнеркәсібі адамдардың қажеттілігін қанағаттандыру үшін үлкен мүмкіндіктер ашады …»,- деп атап көрсетеді Н. С. Хрущев.Химия өнеркәсібін дамыту жөніндегі бағдарламаның жүзеге асырылуы –мемлекеттік маңызды іс болды, ал Қазақстан – химия өндірісін, соның ішінде фосфорит кен орындарын дамытуға үлкен мүмкіншіліктер ашқан республика болып табылды. Соның ішінде, Маңғышлақ өлкесі пайдалы қазбалардың байлығы мен кешенділігі жөнінен таулы Алтай, Орталық Қазақстан тәрізді геологиялық аудандармен иық тірестіретін бірегей аудан еді.
Менің сүйікті суретші Мен өте жақсы көремін теңізде, сондықтан маған ұнайды суретшілерінің шығармашылығы-маринистов. Бірақ көп барлық - суреттер Иван Константинович Айвазов. Айвазовский тумасы, Феодосии, балалық шақ болды, влюблен в изменчивую өмір теңіз. Ол білген теңізде тыныш және бушующим. Осылайша, ол бейнеленген, оның туындыларында. Лунные ночи " штилевом теңізде чаруют бізді сұлулығымен, ал картиналар теңіз боран мен кораблекрушений потрясают қуаты разбушевавшихся толқындар. Суреттер Айвазовскийдің "Дауыл түнде", "Тоғызыншы вал", "Лунная ночь" жүлделі орындар алып жүр арасында жұмыстарды ең маринистов. Бірақ туралы айтқым келеді "суреті" Радуга отырған мен емес, өзі үшін ашты. Суретте бейнеленген кораблекрушение " бурю. Арынмен могучих толқындар кемесі наклонился набок. Ұзақ оған қалды күтіп, өз қорқынышты ау. Бірақ адамдар үлгерді пересесть қайыққа. Толқын да аңсайды жұту және кеме мен қайықты, толтырылған адамдар. Теңіз және аспан жатқандай схлестнулись күрес. Бірақ, міне, көрініп тұр жарығы арасында туч, прорвалось күн және осветило кипящие толқындар. Олар айқын көрінуі, ал көбік - жеңіл формулалы. Үстінен қайықты повисает радуга - ол сулит адамдарға құтқаруға. Және буревестник, өткір қанаттары врезающийся " радугу шығарады жеңісті ұран... Бір сәтке тұрып қалды адамдар қайықта, күтеді, бұл пророчат атындағы құс: өмір, не өлім. Көріп радугу, олар көтеріледі, оған қарсы, әлі де сенетін өз құтқаруға... Сүйемін шығармашылығы Айвазов және де өткім келеді мәскеуден бастап Феодосийской сурет галереясында оны!
Мой любимый художник Я очень люблю море, поэтому мне нравится творчество художников-маринистов. Но больше всех - картины Ивана Константиновича Айвазовского. Айвазовский, уроженец Феодосии, с детства был влюблен в изменчивую жизнь моря. Он знал море спокойным и бушующим. Таким оно и изображено на его полотнах. Лунные ночи на штилевом море чаруют нас красотой, а картины морских бурь и кораблекрушений потрясают мощью разбушевавшихся волн. Картины Айвазовского "Буря ночью", "Девятый вал", "Лунная ночь" занимают почетные места среди работ величайших маринистов. Но я хочу рассказать о картине "Радуга", которую я не так давно для себя открыл. На картине изображено кораблекрушение в бурю. Под напором могучих волн корабль наклонился набок. Недолго ему осталось ждать своей страшной участи. Но люди успели пересесть в лодку. Волны так и рвутся поглотить и корабль, и лодку, наполненную людьми. Море и небо как будто схлестнулись в борьбе. Но вот уже виден просвет среди туч, прорвалось солнце и осветило кипящие волны. Они кажутся прозрачными, а пена на них - невесомой. Над лодкой повисает радуга - она сулит людям И буревестник, острыми крыльями врезающийся в радугу, издает победный клич... На мгновение замерли люди в лодке, ждут, что пророчат им птицы: жизнь или смерть. Увидев радугу, они поднимаются ей навстречу, еще не веря в свое Я люблю творчество Айвазовского и так хотел бы побывать в Феодосийской картинной галерее его имени!
