Сұлтанмахмұт Торайғыров – қазақтың ойшыл ақыны.
Тəуелсіздік ісіне, халықтың прогресс пен мəдениет жолымен дамуына зор үлес қосқан, парасатты, демократ, реалист ақын – Сұлтанмахмұт Торайғыров 1893 жылы 29 қазан айында Көкшетау облысы, Қызылту ауданында кедей шаруа отбасында дүниеге келген.
Ақын алты жасында молдадан сауат ашқан. Кейін Нұрғали Бекбауовтан дәріс алып, қазақ, татар тілдерінде шыққан әдеби кітаптарды, газет-журналдарды оқуға дағдыланады. Ақын қысқа да қиын тағдыр кешкенімен, лирикалық өлең, публицистикалық очерктер мен мақалалар, 5-6 поэма, екі роман жазып үлгерген. 1912 жылдан бастап «Айқап» журналында өлеңдері жариялана бастайды.
Ақынның көп өлеңдері халықтың тұрмыстық жағдайына, кедейлікке, əсіресе сол кедейшілікте күн кешкен бейшара жандарға арналған. Оқысам, білсем, «еңбектің жемісін көрем деп емес, кейінгіге бір қолғабыс берем деп» жасаған жалынды жастың жанын қинап, азаптаған да осы кедейлігі еді.
Торайғыров шығармалары - 20 ғасырдың басындағы қазақ қоғамы шындығын, ондағы жаңашыл ой-пікірдің дамуын танытатын үлкен белес.
Ол өзінің қысқа өмірінде қазақ әдебиетінде жарқын із қалдырды. Қазақтың жазба әдебиетінде әр жанрда еңбек етіп, ерекше көзге түскен, «қараңғы қазақ көгіне өрмелеп шығып күн болған», артынан өшпес атын қалдырған көрнекті ақын болды.
Қаратпа,қыстырма сөздер мен сан есімдер бар диалог:
– Балам,мына көк алмалаларыңның келісі қаншадан?
– Апа,бұл алмалардың келісі екі жүз отыз теңгеден.
– Оңтүстіктен келген-ау,сірә...
– Ия, Оңтүстіктікі.Өте дәмді,алыңыз.
– Бәсе,түрінен көрініп тұр.Екі келісін өлшеп бере ғой.
– Мінекей,алыңыз.
– Ал мына алмұрттардың келісі қанша?
– Бұлар екі жүз елу теңгеден.Кеше ғана келді дүкенге.
– Онда алмұртыңнан бір келісін сала ғой.
– Жақсы,апа.Тағы не аласыз?
– Жарайды осы,шырағым!Өркенің өссін,саудаң жүре берсін.
– Әумин,апа!
Қосымша:
Қаратпа сөз — сөйлемде айтылған ойдың кімге арналғанын білдіру не оған басқаның назарын аудару мақсатында жұмсалатын сөз немесе сөз тіркесі. (Балам,апа,шырағым)
Қыстырма сөз - сөйлеушінің не жазушының айтылған ойға әртүрлі көзқарасын, сезімін білдіретін моральдық мәні бар сөздер. (Сірә,бәсе)
Сан есім - заттың санын, мөлшерін, ретін, шамасын білдіретін сөз табы. (Екі жүз отыз,екі,бір,екі жүз елу)